We zijn meer dan ons brein

Vandaag in : Paul Verhaeghe, klinisch psycholoog, psychoanalyticus en hoogleraar aan de Universiteit Gent. Wim Brands praatte met hem over zijn nieuwe boek '' (vanaf 17:45). Daarin meet Paul Verhaeghe de psychische schade op van 30 jaar neoliberalisme en vrije markt denken. Het ik-gevoel wordt bepaald door de context waarin wij leven: wie geen succes heeft zal ziek zijn. De dwang tot succes leidt tot verlies aan zelfbesef, desoriëntatie en vertwijfeling. Het zogenaamde vrije individu is niet meer dan een consument die zich paait met de illusie uniek te zijn en zelf keuzes te maken, 'terwijl nog nooit op zo'n grote schaal zoveel mensen hetzelfde gedrag en denken ingehamerd hebben gekregen'. Op de werkvloer vervangen individuele contracten de oude arbeidsethiek en omdat de morele autoriteit zoek is - 'iedereen is de manager van zijn eigen leven' - zijn bewakingscamera's alomtegenwoordig. 'In termen van morele ontwikkeling betekent dat een terugval naar de kleutertijd', schrijft Verhaeghe. Werknemers worden aan het lijntje gehouden met evaluaties en functioneringsgesprekken. De bureaucratische managementcultuur ondergraaft het gevoel van autonomie. Verantwoordelijkheid zonder macht blijkt een recept voor burn-out en demotivatie. Ook kinderen ontsnappen niet aan de reguleringsdwang. De jongste tijd maken we een waar opbod mee van gedragsstoornissen bij kinderen, die bijna allemaal te maken hebben met schools presteren: ADHD, CD (gedragsstoornis), ODD (oppositioneel-opstandige stoornis), PPD-NOS. 'Het lijkt of er op school nog maar twee soorten kinderen zijn: hoogbegaafde en gestoorde.' En de gestoorde moeten zo snel mogelijk aan de pil. De mens is een bij uitstek sociaal dier. En een maatschappij die dat ontkent, kan alleen maar een gefaalde gemeenschap zijn.

Bron(nen): Paul Verhaeghe De Standaard der Letteren