Zelfs psychoanalyse gaat op 'neuro' toer

De Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse (NVPA) heeft sinds kort een nieuwe tak: de Nederlandse Vereniging voor Neuropsychoanalyse (NVNPSA). In het buitenland bestond deze tak al langer: de International Society for Neuropsychoanalysis werd in 2000 opgericht in Londen en stelt zich tot doel de psychoanalyse en neurowetenschappen te integreren. Initiatiefnemer was Mark Solms van de Universiteit van Kaapstad, die tevens founding editor is van het tijdschrift . Momenteel staat hij samen met de Amerikaanse psychobioloog Jaak Panksepp (foto) aan het hoofd van de internationale vereniging. Panksepp is ook uitvinder van de 'affectieve neurowetenschappen', de neurobiologie van emoties van mens en dier. Het openingssymposium van de NVNPSA vindt plaats op vrijdag 27 september in De Rode Hoed. Coryfeeën Mark Solms en Jaak Panksepp zijn uiteraard van de partij. Verder geeft Patrick Luyten, klinisch psycholoog aan de KU Leuven, University College London en het landelijk centrum voor persoonlijkheidsproblematiek De Viersprong in Halsteren, een lezing over de neurobiologie van de borderline persoonlijkheidsstoornis. Wil je een idee krijgen van wat de neuropsychoanalyse en de affectieve neurowetenschappen inhouden, dan is het nieuwe boek '' van Jaak Panksepp en Lucy Biven zeer aan te bevelen. Daarin worden verschillende emotionele systemen beschreven, die ons gedrag bepalen. De oorsprong ervan is terug te voeren tot hersengebieden en zijn bij alle zoogdieren (inclusief de mens) nagenoeg hetzelfde. - ZOEKEN: Een instinctief emotioneel systeem van het brein dat mens en dier toelaat alle hulpbronnen aan te boren die ze nodig hebben. Dit systeem leidt tot toenaderingsgedrag, maar ook tot positieve emoties, zoals blijdschap en je ergens op verheugen. - WOEDE: Als ons liefde wordt ontzegd of ontnomen, kunnen we ontsteken in blinde woede (RAGE), die op haar beurt kan leiden tot andere negatieve emoties, zoals haat en jaloezie. - ANGST: Een zeer primaire emotie in reactie op fysiek gevaar en de dood. Maar we kunnen ook een chronische onbestemde angst ervaren. Bij een posttraumatische stressstoornis wordt dit systeem hypergevoelig. - LEREN en GEHEUGEN: Dit systeem regelt de stemming en de affectieve herinneringen die worden opgeslagen in het brein. Die herinneringen zijn dat weer van invloed op de interpretatie en verklaring van onze stemming nu. - LUST en PASSIE: Dit systeem omvat zowel het seksueel verlangen als de romantische liefde en de gehechtheid aan anderen. - ZORG: De bron van moederlijke aandacht en koestering, zorg voor het nageslacht en de volgende generatie, is onmisbaar voor het voortbestaan van mens en dier. - VERLIES/PANIEK: De pijnlijke emoties die gepaard gaan met het verlies van een dierbare vormen de basis voor sociale relaties en een gevoel van verbondenheid met anderen. - SPEL: Dit systeem genereert speelse, vreugdevolle interacties met anderen. Het komt voort uit evolutionair oudere delen van de hersenen en gerelateerd is aan overleven. Spelen en samen lachen versterkt de sociale banden. - Het ZELF: Ook dit is een primair proces, een genetisch ingebakken instinctief systeem. Dit vormt de 'kern van ons zijn'. Volgens Panksepp zetelt onze 'ziel' en die van het dier in de subcorticale strukturen van ons brein. Neuroevolutionary Origins of Human Emotion Jaak Panksepp en Lucy Biven € 49,- W. W. Norton & Company, Inc. ISBN 9780393705317      

Bron(nen): NVNPSA Norton