Gas en elektriciteit op de beurs 12 tot 20 keer duurder dan vorig jaar: halen we zoveel elektriciteit uit gas?

In de EU wordt maar veertien procent van de elektriciteit opgewekt uit aardgas, maar dat is genoeg om de prijs die nu wordt betaald voor de rechten op stroom in 2023 tot krankzinnige hoogtes te laten stijgen op de beurs.

Energietransitie-expert Martien Visser legt op Twitter uit hoe de elektriciteitsproductie is opgebouwd in de EU en hoe Nederland ervoor staat qua gas. Maar allereerst een plaatje waar je haren overeind van gaan staan. Hieronder de elektriciteitsprijsgrafiek in Frankrijk, die vergelijkbaar is met de Nederlandse markt.

Een kilowattuur is op de vrije markt zo'n twaalf keer duurder geworden in een jaar tijd. Waarom wordt dit niet gereguleerd door de overheid, vraag je je misschien af. Dat is omdat de markt twintig jaar geleden is vrijgegeven. Sindsdien wordt er gejubeld over de verbeterde efficiëntie van de markt, maar helaas krijgen we nu het deksel dubbel en dwars op de neus.

Visser laat het 'scorebord gas' zien, waarop te zien is dat de fysieke situatie op de Nederlandse gasmarkt eigenlijk best redelijk is. Het grote probleem is echter de beursprijs van aardgas, die twintig keer hoger is dan normaal en meer dan vijf keer zo hoog is als de streefprijs.

De meeste stroom in de EU wordt opgewekt door kerncentrales (23%), gevolgd door wind (17%), kolen (15%), aardgas (14%), waterkracht (11%), zonne-energie (7%) en de verguisde biomassacentrales (4%). Die 14 procent uit aardgas is de grote boosdoener. Er wordt nog net zoveel aardgas gebruikt om stroom op te wekken als een jaar geleden. 'De extreme gasprijzen in 2022 veranderden dit percentage niet, maar leidden wel tot zeer hoge stroomprijzen.

De EU broedt op maatregelen om aan dit laatste iets te doen. Maar of dat lukt, vraagt Visser zich af.