Economen durven een prijskaartje te hangen aan een mensenleven. De gebruikelijke norm is 80.000 euro per gewonnen levensjaar. Een keiharde werkelijkheid, in een wereld waarin de hoeveelheid geld niet oneindig is. Gelukkig gelden dergelijke ijskoude berekeningen in deze crisis niet.
Overheden beloven wereldwijd duizenden miljarden: levens moeten worden gered en de economie moet blijven draaien. Volgens Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit, wordt er in de coronacrisis 8 miljoen euro per gewonnen levensjaar uitgegeven. Dat is honderd keer meer dan gebruikelijk, legt hij uit in de Volkskrant.
Berekening gezonde levensjarenZijn berekening gaat uit van zogenoemde quality-adjusted life years oftewel qaly's. Daarmee wordt de zin en effectiviteit van een zorgbehandeling berekend. Het staat voor een extra levensjaar in goede gezondheid. Stel je bent 81. Dan heb je als vrouw in goede gezondheid nog gemiddeld iets meer dan 2 jaar te leven. Dat vermenigvuldig je met factor 1. Heb je een ziekte dan gaan er tienden van procenten af. Voor vernauwde bloedvaten is dat bijvoorbeeld 0,4 en voor kanker 0,6. Die twee jaar wordt bij kanker dus 9,6 maanden. Zo wordt bijvoorbeeld bepaald of die ene beschikbare nier naar een tachtiger gaat met een ziekte of naar een gezonde tiener.
CoronapatiëntenOmdat het vooral oudere coronapatiënten zijn met een onderliggende kwaal, die overlijden, schat Helsloot, verwijzend naar Italiaanse onderzoeken, dat een patiënt gemiddeld 80 is en zonder corona nog één kwaliteitsjaar te leven heeft. Volgens hem is het sterftepercentage 0,1 procent, wat betekent dat de overheid 8 miljoen euro per gewonnen levensjaar uitgeeft. "Het is een politieke keuze, maar dan moet je daar ultiem transparant over zijn: dat je honderd andere levensjaren niet wil redden ten faveure van de levensjaren van één corona-slachtoffer," zegt hij in de Volkskrant.
Niet relevantMarcel Canoy, zorgeconoom van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, gebruikt dezelfde qaly-berekeningen voor de onderhandelingen met farmaceuten. Maar hij zegt dat dit soort berekeningen bij een pandemie niet relevant zijn. "Niets doen is helemaal geen optie. Je kunt niet als enig land roepen dat de ziekte wel overwaait. Er spelen heel andere krachten dan het maken van rekensommetjes."
En belangrijker punt: die 85 miljard gaat niet naar zorg, maar wordt besteed aan het overeind houden van de economie. Marc Pomp, adviseur gezondheidseconomie, beaamt dat. "De echte kosten van corona zijn de productieverliezen van de Nederlandse economie. Maar die vallen nu nog nauwelijks te berekenen."
Bron(nen): De Volkskrant
