Ieder jaar is er weer een nieuw dieet, waar iedereen bij zweert. In 2019 sloegen we massaal aan het vasten. Dit zou niet alleen goed zijn om gewicht te verliezen, maar ook helpen tegen allerlei ziektes. Vooral dat laatste schiet veel wetenschappers in het verkeerde keelgat.
Wat is het?Intermittent fasting oftewel periodiek vasten houdt in dat je een bepaald deel van de dag of week niets eet. De meesten kiezen ervoor om 16 uur per dag te vasten en 8 uur per dag te eten. Vaak wordt het ontbijt dan overgeslagen. Per saldo eet je dan in principe minder en val je dus af, maar of het verder gezondheidsvoordelen heeft, daar zijn de meningen over verdeeld.
KritiekVeel kritiek was er op Antoinette Hertsenberg die in een aflevering van Dokters van Morgen het vastendieet promootte als een manier om kanker te genezen. Huisarts Zaat schreef in de Volkskrant: "Fijn voor Antoinette Hertsenberg dat ze zich beter voelt na zes weken vasten, maar met resultaten van wetenschap heeft het niks te maken." Obesitas-wetenschapper en internist Liesbeth van Rossum betwijfelt zelfs of het dieet wel zo geschikt is om af te vallen: “Zo weinig eten brengt je lichaam in de spaarstand, waardoor je erna weer aankomt.”
Weinig bewijsOnderzoeker in het diabetesteam van het Erasmus MC Kirsten Berk bevestigt in Trouw dat er weinig wetenschappelijk bewijs is voor het vastendieet: “Ik zie nog te weinig gecontroleerde klinische studies die echt laten zien welke effecten voor welke mensen gelden, zoals bijvoorbeeld voor mensen met risico op hart- en vaatproblemen.” Andersom zijn er wel genoeg studies die aantonen dat de hele dag door iets minder eten leidt tot gewichtsverlies en minder hart- en vaatproblemen.
“In een mooie gecontroleerde studie uit 2019 kwam naar voren dat mensen spontaan minder gingen eten als ze om de dag gingen vasten – met gunstig effect. Maar de groep die dezelfde hoeveelheid calorieën bleef eten als normaal, maar dan in de helft van de tijd – tijdgebonden eten dus – kregen juist slechtere waarden! Het maakt dus veel uit hoeveel en wát je eet: neem kwalitatief goede voeding en zorg dat je geen tekorten krijgt,” aldus Berk.
Ze raadt het zelfs af om het ontbijt over te slaan, iets wat de kern vormt van het vastendieet. "Studies waarin mensen alleen in de ochtend en middag eten laten gunstige effecten zien, terwijl het ontbijt overslaan juist ongunstige resultaten had."