Breuk met verleden: Stopt schimpen op Europa?

Kabinet wil een sterk Europa Mark Rutte nam het woord bij zijn presentatie van het VVD/PvdA-regeerakkoord in het geheel niet in de mond. Diederik Samsom liet het woord één keer vallen. Hij beloofde een ‘open houding’. U voelt hem al aankomen: ik heb het over ‘Europa”, het onderwerp, dat aan het begin van de verkiezingscampagne als een ‘hot potato’ werd opgevoerd. Niet dus. Net als u deze zomer niet had geloofd, dat Mark Rutte en Diederik Samsom op 29 oktober elkaar de liefde zouden verklaren, zo is Europa weer terug waar het was: in de achterkamer.
Het gaat over de hypotheekrenteaftrek, de zorgtoeslag, het sociale leenstelsel, het verlagen van de ww, noem maar op, en, Neerlands troetel-issue, het onder water zetten van de Hedwigepolder. Allemaal zaken, die zonder twijfel de komende tijd tot veel opwinding onder de Haagse kaasstolp zullen leiden. En terecht. Eerlijk delen, zeker van de pijn, is een politieke plicht. Maar, zonder veel omhaal van woorden wordt daarbij als een voldongen feit aanvaard, dat de beschikbare financiële ruimte op Europees niveau is bepaald. De 3%-norm is De Norm, punt uit, niks geen creatief boekhouden. Het is zo vanzelfsprekend, dat we er geen woorden aan vuil maken.
Lippendienst
In de geschreven tekst van het regeerakkoord krijgt Europa wel een prominente plaats. Op dertien hoofdstukken is het hoofdstuk vier. ‘Europa is van groot belang voor onze vrede, veiligheid en welvaart’, luidt de eerste zin van de paragraaf. En even verder: ‘Als het goed gaat met Europa gaat het goed met Nederland. (..) Daarom hebben we belang bij een sterk Europa dat zo snel mogelijk de crisis overwint.’ Dat het niet alleen om lippendienst aan Europa gaat, blijkt ook uit de verdere keuzes. ‘Voor het voortbestaan van de euro is het van cruciaal belang dat alle landen financieel-economisch sterker worden en daar bij naar elkaar toegroeien.’ ‘Brussel’, met name de betrokken eurocommissaris, moet daarbij meer macht krijgen. Verder wil Nederland de door de regering-Balkenende bevochten korting aan Europa behouden en moet de Europese begroting slanker doch slimmer. Minder voor boeren en meer voor uitvinders, zo gezegd. Nederland wil dus meedoen aan en meepraten in Europa.
Draai
Laat duidelijk zijn, dit kabinet maakt niet alleen een draai in vergelijking met de Wilders-gedoog-coalitie. Het is ook een breuk met de euro-sceptische politiek, die bon ton was in Nederland sinds het referendum over de Europese grondwet. Schimpen op Europa is niet langer de toon, al moeten Rutte en Samsom, gezien hun optreden, er zelf nog aan wennen.
De man, die daar verandering in mag brengen, is Frans Timmermans, de PvdA-er die onze buitenlandse zaken gaat behartigen. Hij is niet alleen een talenwonder (vijf talen vloeiend), maar ook een overtuigd Europeaan. Als Tweede Kamerlid schreef hij in de Europese Conventie mee aan die later getorpedeerde EU-grondwet. Als staatssecretaris onderhandelde hij over het Verdrag van Lissabon, dat diezelfde grondwet in een andere gedaante deed herleven.
Nu wordt hij het boegbeeld van Rutte en Samsom in Europa. En, zoals ik hem ken, is hij er de man niet naar om niet te zeggen waar het op staat. Ook, of misschien juist zeker, als het gaat om Europa.
Paul Sneijder