Campagnes: 'De tweede man of vrouw kan een campagne maken of breken'

Iedereen praat altijd over de 'nummer één;" de lijsttrekker of de presidentskandidaat. Maar onderschat niet de waarde van de 'nummer twee' niet: Die moet de leider in de rug dekken en snoeiharde aanvallen plaatsen waar de 'nummer één' zich liever niet aan waagt. Ze kunnen dus niet zonder elkaar, zegt communicatie- en debatadviseur Stefan Jansen: 'De tweede man of vrouw kan een campagne breken of maken.' Deze column verscheen ook op BKBCampaignWatch 'Nummer twee' kan er met gestrekt been in gaan De media en de kiezers richten zich in de verkiezingsstrijd op de lijsttrekkers van de politieke partijen. Zij zijn het gezicht van de campagne en voeren het woord in de strijd om ‘12 september’. Een goede campagne kan echter niet zonder een goede ‘nummer twee’. De tweede man of vrouw kan een campagne breken of maken. 'The number two' is uitermate geschikt om aanvallen op tegenstanders uit te voeren en je eigen partij op de inhoud een scherp profiel te geven. Het meest bekende duo van het afgelopen decennium is de tandem Balkenende-Verhagen. Balkenende was de staatsman. Bijna saai, maar wel degelijk, en iemand om op te vertrouwen. Verhagen speelde ‘de rat’ die de kastanjes intern (de Klink-affaire) en extern (de coalitieonderhandelingen) uit het vuur haalde. In de media ging Verhagen met grof geschut de andere partijen te lijf, daar waar Balkenende vooral de nieuwe plannen van het CDA lanceerde en positief regeringsnieuws naar buiten bracht. Een premier ontkomt er niet aan om tijdens de verkiezingen weer even ‘gewoon’ lijsttrekker te worden. Daarbij is het hebben van een scherpe nummer twee noodzaak. Een echte premier hoort namelijk niemand aan te vallen. Om de premierbonus binnen te halen dient men zich immers wel premierwaardig te gedragen. Vandaar dat Rutte zich op dit moment weinig als aanvaller laat zien (#waarismark), en Stef Blok als eerste plaatsvervanger er met gestrekt been in gaat. Zo was het Blok en niet Rutte die na het mislukken van het Catshuisoverleg in de media commentaar gaf, en was het ook Blok die het verkiezingsprogramma op tv verdedigde. Zo spelen de twee samen het traditionele spelletje good cop – bad cop. In de race om de stem van de kiezer speelt overigens afspiegeling ook nog altijd een rol. Dat geldt zeker voor de vrouwenstem. De nummer twee kan daar erg geschikt voor zijn. Dat de SP Renske Leijten, het CDA Mona Keijzer en de PvdA Jetta Klijnsma op twee heeft staan is daarmee geen toeval. Alleen Renske Leijten lijkt de vrouwenstem goed te combineren met de rol van bijtgrage nummer twee. Het CDA lijkt daarentegen na het aanstaande vertrek van Verhagen geen andere aanvaller vanuit de tweede linie klaar te hebben staan. De PvdA heeft na Jacques Tichelaar in 2007 helemaal geen pitbull meer gehad. Of het moet Frans Timmermans zijn die op zijn Facebookpagina geen blad voor de mond neemt. De PvdA moet hierdoor oppassen dat bij gebrek aan schaduwboksers niet de nummer één op de lijst, Diederik Samsom, zelf de aanvallen gaat openen en pareren. Dat kan de in het stemhokje benodigde sympathie van de kiezer doen verdwijnen. Dat het met de nummer twee goed fout kan gaan, liet de presidentsverkiezing van 2008 in Amerika zien. Barack Obama koos voor Joe Biden. Een oudere man, met ruime ervaring en buitenlandexpertise. Biden compenseerde daarmee de eigenschappen waarvan men vond dat Obama ze nog onvoldoende had. John McCain had een minder grondige analyse van vice-presidentkandidaten gedaan. Sarah Palin werd zijn number two. Zoals we nu weten zorgde dat voor zoveel negatieve aandacht dat McCain op een gegeven moment in de schaduw van zijn nummer twee kwam te staan. Dodelijk voor je campagne. De komende maand wordt in Amerika duidelijk wie voor de presidentsverkiezing in november de nummer twee op het ticket wordt. Bij de Democraten is het zeer waarschijnlijk dat Joe Biden dat weer zal zijn. Sinds Truman is – op één uitzondering na – de vicepresident bij de herverkiezing altijd dezelfde persoon geweest. Bij de Republikeinen zoemen verschillende namen rond. Uiterlijk 27 augustus dient de keuze gemaakt te zijn. Senator voor Ohio Rob Portman, voormalig gouverneur van Minnesota Tim Pawlenty en voormalig minister van buitenlandse zaken Condoleezza Rice lijken de beste papieren te hebben. Duidelijk is wel dat de Republikeinen hun lesje geleerd hebben. De nummer twee is misschien wel net zo belangrijk als de nummer één.