Campagnes leiden hoogstens tot kleine verschuivingen

Opiniepeiler dempt al te opgewonden verwachtingen van lijsttrekkers. Natuurlijk de campagnes zijn belangrijk maar leidt het tot heel grote verschuivingen onder de kiezers? Niet echt. Als je sommigen hoort over het onderwerp “verkiezingscampagne” dan wordt het gevoel gewekt dat als een partij maar een goede campagne voert dat dan een partij nog veel zetels zou kunnen winnen op de situatie van voor de campagne. Een ander misverstand is dat kiezers als ze gaan zweven als ze dan eenmaal weer landen als een soort zwerm vogels op één plek (bij één partij) terecht komen. Zo gaat het niet. Bijna de helft van de opgekomen kiezers uit 2010 weet al zeker welke partij ze gaan stemmen. Maar ook degenen die nog twijfelen zitten dan bij twee a drie partijen. En welke keuze er wordt gemaakt of tussen welke partijen men kiest wordt bepaald door een beperkt aantal kenmerken/ opvattingen. Als je tijdens de verzuiling van een kiezer wist dat hij katholiek was, dan wist je dat de kans groot was dat hij KVP stemde (plus lid was van de KRO en een katholieke krant las). Hoewel die kenmerken nu in de meeste gevallen wat minder eenduidig zijn en het aantal partijen met meer dan 3% van de kiezers groter is dan toen, bestaat dit patroon ook bij deze verkiezingen. Verschuivingen van meer dan 5 zetels naar boven of beneden bij de grotere partijen en 3 naar boven of beneden bij de kleinere partijen ten opzichte van de huidige score lijken zich alleen in uitzonderlijke gevallen nog voor te kunnen doen. Kleinere verschuivingen kunnen vanzelfsprekend nog wel heel belangrijk zijn, want zij kunnen bepalen welke partij de grootste wordt (VVD of SP) en welke coalitiecombinaties 76 zetels of meer halen. Dan de uitslag van de peiling van deze week: Op een andere manier dan wellicht vooraf gedacht werd lijkt het er toch op dat de ontwikkelingen in Europa de krachtsverhoudingen binnen Nederland beïnvloedt. De afgelopen twee weken zien we namelijk een duidelijk verzwakking van D66. Het aandeel D66-kiezers uit 2010 dat aangeeft weer D66 te zullen gaan stemmen is van rondom 80% gedaald naar minder dan 70%. Ook zijn er minder overgangen van de andere partijen in de richting van D66. De winst van deze partij de afgelopen maanden op de VVD smelt als sneeuw onder de zon weg. Uit over de steun aan de banken aan Spanje (te zien op de site van Peil.nl) valt ook al op te maken dat, hoewel de helft van de Nederlanders het eens is met het standpunt van de Kamer, ook bij D66-ers de twijfel toeslaat. Zo vindt 20% van de D66-kiezers uit 2010 het een slechte beslissing van de Kamer; denkt 47% van de D66-kiezers dat toezeggingen van De Jager slechts voor binnenlands gebruik zijn; denkt 55% van de D66-kiezers dat dit geld niet meer terug komt en –last but not least- is 55% het met de stelling eens dat ze in Brussel ook niet meer weten wat ze moeten doen. En zo lijkt nu ook D66 een partij te worden, in navolging van PvdA, CDA, VVD en Groen Links, die (potentiele) kiezers verliest door de ontwikkelingen in Europa.