Overdrijf het vertrouwen in de VVD en de PvdA niet

Bij de PvdA legden ze de verkiezingsuitslag meteen weer uit als een blijk van vertrouwen in de PvdA. En bij de VVD was het niet anders. Gezien het afserveren van de rest, vooral de populisten op de flanken, kun je ze dat niet kwalijk nemen, zoals het ook begrijpelijk is dat in Brussel 12/9 als een feestdag de Europese geschiedenis in zal gaan. Maar is het ook juist? De opiniepeilingen, die er wat zetelaantal flink naast zaten maar de stemmingomslag van de laatste weken wel juist voorspelden, wezen tot voor kort niet op een hernieuwd vertrouwen in de politiek. En de uitslag, die VVD en PvdA tot samenwerking verplicht, wijst daar ook niet op. De kiezers lijken het politieke geharrewar van de afgelopen jaren beu te zijn en willen dat er nu eindelijk weer eens geregeerd wordt. Is dat vertrouwen of een wanhoopskreet? Ik denk het laatste. Ik zie eerder een schreeuw uit de onderbuik van weldenkend Nederland (nog altijd een meerderheid) en een oproep aan de Haagse politiek om nu eindelijk weer het gezonde verstand te gebruiken. Maar vertrouwen in de VVD of de PvdA is het niet. Sterker nog, de tweestrijd die zich de laatste dagen tussen beide tegenpolen aftekende, laat ook zien dat rechtse en linkse kiezers de PvdA dan wel de VVD de positie als grootste niet gunden. Een premiersbonus (voor Mark Rutte) is anders. Ironisch is de uitslag natuurlijk wel, want tien jaar leefden we dankzij de Fortuyn-revolte onder de schaduw van de (vermeende) puinhopen van Paars. En dat Paars kan nu terugkomen, desnoods ook zonder D66, met Hans van Mierlo in 1994 de geestelijk vader van deze doorbraak. Nu is Paars een verlegenheidsbod, wat overigens niet slecht hoeft te zijn. De politiek van de wanhoop is vaak een sterker bindmiddel dan de politiek van de hoop. Ondertussen is wel duidelijk dat er geen ruimte meer is voor rechtse minderheidsexperimenten, laat staan een rechtse meerderheid. Nederland is de politieke correctheid al tien jaar voorbij. Maar politiek incorrect, dat willen we niet zijn. Daar kan zelfs het CDA (nu even groot als de PVV, dus dat is vooruitgang) tevreden mee zijn. Maar als het ooit zo solide CDA zo zwaar verliest, kan de gevestigde Haagse politiek er niet op rekenen dat de vertrouwenskloof met de kiezer nu is gedicht. Als de PvdA, die de SP op ouderwetse manier tot 'klein-links' degradeerde, en de VVD dat wel zo uitleggen, begrijpen ze het grote publieke ongenoegen nog steeds niet. En als Mark Rutte straks even makkelijk met Diederik Samsom in zee gaat als eerder met Geert Wilders, blijft een flink deel van de rechtse kiezers toch met een kater zitten.