Verhofstadt als inspiratie voor Rutte

Guy Verhofstadt is een geestverwant van Mark Rutte. De Belg noemt zich, net als onze komende en gaande premier, liberaal. Zijn partij, de VLD, neemt samen met de VVD van Rutte in Europa deel aan de ALDE, het samenwerkingsverband van de Europese liberalen. In het Europees parlement leidt Verhofstadt de fractie van de ALDE, na de christen-democraten en sociaal-democraten de derde partij in Europa. ‘Da jonk’, zeg maar ‘dat broekie’, werd Verhofstadt genoemd, toen hij op prille leeftijd zijn intrede in de Belgische politiek maakte. Met 32 jaar was hij al minister van financiën. Geïnspireerd door de noeste bezuinigingspolitiek van de Britse premier Margaret Thatcher en de Amerikaanse president Ronald Reagan verwierf hij de bijnaam de ‘Baby Thatcher’. Hij nam in 1999 als premier het roer over van Jean-Luc Dehaene, nadat die zich verslikt had in de ‘dioxinecrisis’. Een veevoerbedrijf had olie uit oude accu’s in het eten voor kippen verwerkt. Journaalbeelden van vrachtwagens vol met ‘vergiftigde’ kippen op weg naar de verbrandingsoven werden Dehaene noodlottig. Bijna tien jaar was Guy Verhofstadt eerste minister van overwegend paars/groene regeringen. In die tijd heeft hij gewerkt aan het openbreken van de politiek. Weg van de ‘achterkamertjes’ en de ‘ons-kent-ons-mentaliteit’, die het verkokerde België zo gewoon was. Maar ook de Belgen waren na een decennium paars beu. ‘Voor Europa’ Maar Guy Verhofstadt, nu 58 jaar, is een man met tomeloze energie. Ook buiten de politiek. Hij heeft een wijnboerderij in Toscane en restaureert in Gent voor eigen bewoning nu een monumentaal pand, dat jaren heeft staan te verkrotten. En in de tussentijd schrijft de liberale fractieleider in het Europees parlement boeken, liever politieke pamfletten. ‘Voor Europa’, heet z’n laatste boek, dat hij vandaag met zijn mede-auteur Daniel Cohn-Bendit in Brussel presenteerde. Cohn-Bendit was een van de studentenleiders tijdens de revolte van mei ’68. Nu is hij de fractievoorzitter van de Groenen in het Europees parlement, de vierde partij in Europa. De oud-premier en de gewezen activist zijn bloedbroeders als het gaat om de toekomst van Europa. Zij zijn voorstander van een federaal Europa met een gekozen regering en president, gecontroleerd door een machtig Europees parlement. En met behalve één munt, ook één Europees paspoort en één Europees leger. Alleen een sterk gebundeld Europa kan de crisis aan, zo zeggen ze. De optelsom van natiestaten, die Europa nu is, staat garant voor irrelevantie in het machtsspel van de globaliserende wereld. Het hoeft weinig betoog dat Verhofstadt en Cohn-Bendit ‘geloven’ in Europa. Bij het verder uiteenvallen van België biedt Europa voor Verhofstadt een meer dan levensvatbare reddingsboei. Cohn-Bendit is in wezen een Europeaan pur sang: zijn wieg stond in (nazi-)Duitsland, maar hij sleet zijn leven aan beide zijden van de Frans-Duitse grens. Is er zoiets als een Europese identiteit? Als je op de wereldbol kijkt lijkt Europa niet meer dan de grillige uitloper van het Aziatische continent. Toch wil geen Duitser voor Aziaat uitgemaakt worden. Geschiedenis en cultuur rechtvaardigen een aparte plek voor Europa in de wereld. Hoe bloedig die geschiedenis ook is, hoe divers die cultuur ook is. Of dat ook een politieke orde rechtvaardigt is nu nog voer voor discussie. Voor Verhofstadt en Cohn-Bendit is dat een uitgemaakte zaak. Generaties na ons, die leven in een wereld waarin landen als China en India de piketpalen definitief hebben verzet, zullen met weemoed luisteren naar verhalen over de Gulden en de Hollandse schout-bij-nacht. Cultureel erfgoed dat in musea gekoesterd zal worden. Evenknie Mark Rutte is in veel de evenknie van Guy Verhofstadt. Zoals gezegd, beiden liberaal, beiden een wonderboy in de politiek. Maar als het om Europa gaat, scheiden hun wegen. Zo bevlogen als Verhofstadt is, zo terughoudend is Rutte. ‘Voor Europa’ versus ‘Tegen Europa’, zo leek het in ieder geval in de verkiezingscampagne. Uiteraard kan lezing van ‘Voor Europa’ Rutte op een ander spoor zetten. Inspiratie valt er voor de VVD-er misschien te putten (sic) uit de in zijn kringen toch geliefde golfsport. In de tweejaarlijkse Ryder Cup nam ‘Europa’ het dit voorbije weekend op tegen ‘Amerika’. Ik ken geen andere tak van sport, waarin ‘Europa’ het en bloc tegen een rivaal opneemt. En de vereende krachten van Europa waren voor de tweede achtereenvolgende keer succesvol. Dankzij een beslissend laatste tikje van de Duitser Mark Kaymer zegevierde ‘Europa’ opnieuw over ‘Amerika’. Misschien is dat ‘Europa’ wel tot iets meer in staat dan alleen een balletje in een gaatje slaan.