Veroorzaakt samenleving toename van ADHD?

Arts en publicist Ivan Wolffers over het snel stijgende aantal gevallen van ADHD: Het probleem is er maar we weten niet precies wat de oorzaak is van ADHD. We weten wel dat het aantal gevallen snel toeneemt: Van 2005 tot 2011 van 70.000 tot 200.000. Wat te doen? Is de toename van het aantal ADHD medicatie gebruikers een probleem? Het aantal kinderen en volwassenen dat medicijnen tegen ADHD (aandacht tekort en hyperactiviteit) gebruikt neemt nog steeds fors toe. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). In de zes jaar van 2005 tot 2011 nam het toe van 70.000 tot 200.000. Het gaat om medicijnen zoals Ritalin (methylfenidaat), Concerta (atomoxetin), Medikinet en Equasym. Niet alleen is er toename te zien bij kinderen, maar ook bij volwassenen. Neemt ADHD zo toe? We zijn inmiddels in de discussie over ADHD al een flink aantal stappen verder dan een paar jaar geleden. We weten namelijk verdraaid goed dat ADHD behoorlijk lastig is voor kinderen, hun ouders, en leerkrachten. Ook volwassenen beseffen in toenemende mate dat ze altijd last hebben gehad van ADHD en zijn blij dat ze een middel gevonden hebben dat hen helpt beter te functioneren. Of het nu een biologische aandoening is (dat weten we niet) of een vorm van gedrag die in bepaalde omstandigheden lastig is (zou heel goed kunnen) is minder belangrijk dan dat kinderen en volwassenen met ADHD geholpen worden. We weten dat - naast gedragstherapie en begeleiding - medicijnen een belangrijke rol spelen. We zijn er ook wel achter gekomen dat er onvoldoende faciliteiten zijn op het gebied van gedragstherapie en begeleiding zodat in veel gevallen uitsluitend de medicijnen overblijven. Dat is uiteraard ook goedkoper. Dus valt er in de toekomst niet te verwachten dat er in faciliteiten wordt geïnvesteerd. Hulpverleners, ouders en leerkrachten zijn goed bewust gemaakt van het probleem en stellen het dus vaker vast. Daarmee komt een belangrijke vraag aan de orde: Zijn die hulpverleners daar goed in (je kunt overdiagnose en onderdiagnose hebben) en oefenen ouders en leerkrachten misschien vaker dan gewenst is druk uit op hulpverleners om een behandeling in te zetten. Daar is het nodige onderzoek naar gedaan en psychiaters blijken daar redelijk goed in, maar huisartsen lang niet altijd. Voor ouders die inmiddels ook weten dat het kind het beter gaat doen op school met die medicatie kan er soms een andere reden zijn aandrang uit te oefenen op de dokter het voor te schrijven. Het is zelfs zo dat in het Verenigd Koninkrijk sommige actiegroepen vinden dat iedereen toegang tot Ritalin moet krijgen zodat iedereen het beter doet in het onderwijs. Veel wetenschappers geven daarbij het voorbeeld en geven toe dat ze deze middelen gebruiken om beter te presteren. Naast de vraag of iedereen die het echt nodig heeft het wel krijgt en of niet een groot deel van de gebruikers het ten onrechte slikt, moet ook de vraag gesteld worden of er in onze samenleving factoren zijn die voor meer ADHD zorgen zodat het ook zinvol is daar meer naar te kijken. Drukke agenda´s, media die voortdurend onze aandacht vragen, prestaties die geleverd moeten worden. Dat alles leggen we onszelf en onze kinderen op. Bij de nieuwe cijfers van het SFK is er dus weer gelegenheid daar opnieuw bij stil te staan.