Vooruit naar het verleden met de NS

In 1837 werd de eerste spoorlijn in Nederland in gebruik genomen, van Amsterdam naar Haarlem. Honderdvierenzeventig jaar nadat stoomlocomotief De Arend in een half uur deze 16 kilometer aflegde, loopt de enige rechtstreekse treinverbinding tussen de stations Den Haag Centraal en Amsterdam Centraal opnieuw via Haarlem. In 1986 kwam de rechtstreekse verbinding tussen Den Haag CS en Amsterdam CS tot stand via de Schiphollijn. Dit verbeterde de treinverbinding tussen het regeringscentrum en de nationale hoofdstad aanzienlijk. Maar in de nieuwe dienstregeling van de NS is deze intercity geschrapt. Wie van Den Haag CS naar Amsterdam CS wil, moet over Haarlem, met een tussenstop in Heemstede. Ook de intercity van Den Haag Hollands Spoor naar Amsterdam Centraal die wel via Schiphol gaat, maakt met de invoering van het nieuwe rooster meer tussenstops. Erg? Nee, niet heel erg. Maar vooruitgang? Helemaal niet. De verslechtering van de treinverbinding tussen Den Haag en Amsterdam, met de noodzaak van meer overstappen, is het gevolg van de introductie van de FYRA, de hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Brussel. De FYRA, die zoals bekend uitvalt, vertragingen heeft, stil staat of nooit aankomt, is met stip de pijnlijkste blunder in de recente geschiedenis van de Nederlandse Spoorwegen. Het reserveringssysteem is ondoordacht, de prijzen zijn hoger, de kaartjes inflexibeler en de feitelijke spoortijd is in de regel langer dan die met de oude ‘Beneluxtrein’ tussen Amsterdam en Brussel, die overigens ook geregeld vertraging had. Den Haag is niet langer aangesloten op een rechtstreekse verbinding met Brussel. Dat opeenvolgende kabinetten hiermee hebben ingestemd, is slechts te verklaren uit de anti-Brusselse furie die zich van de Nederlandse politiek in de afgelopen jaren heeft meester gemaakt. Stel je eens voor dat men ambtenaren of lobbyisten ter wille zou zijn die geregeld naar en van de hoofdstad van Europa moeten reizen. Onder verantwoordelijkheid van welke bewindslieden is de cascade van rampzalige stappen naar de FYRA gezet? De besluitvorming gaat ver terug, tot de paarse kabinetten. Eerst was Annemarie Jorritsma (VVD) minister van het spoor, opgevolgd door Tineke Netelenbos (PvdA). Daarna volgden kortstondig Roelf de Boer van de partij van Pim en vervolgens Karla Peijs (CDA) en (staatssecretaris) Tineke Huizinga (ChristenUnie). Geen van hen heeft er iets van gebakken, behalve dat ze daarna goed terecht zijn gekomen. Minister Schultz (VVD) kreeg de ellende op haar ministersbord en mocht de miljardenverliezen van de NS wegpoetsten. De Tweede Kamer had het over blaadjes op het spoor, sneeuw op de rails, de OV-chipkaart en wc’s in de nieuwe sprinters, maar liet het debacle van de FYRA aan zich voorbij gaan. Nederland was beter af geweest als de Deutsche Bahn of de Franse spoorwegen het HSL-net gegund was met hun ICE of TGV’s. Dan had de NS zich kunnen toeleggen op de intercity verbindingen tussen de grote steden. En niet vooruit naar het verleden hoeven terug te keren om de directe verbinding tussen Den Haag CS en Amsterdam CS met een halve stoptrein te laten rijden over het oudste stukje spoorlijn van Nederland.