"Door sterke lobby zijn klimaatwetenschappers te voorzichtig geweest"

De opwarming van de aarde dreigt een omslagpunt te bereiken, waarna de opgelopen schade onomkeerbaar is. Dat is waarschijnlijk een van de belangrijkste boodschappen van het nieuwe klimaatrapport van het IPCC dat maandag verschijnt. De Volkskrant sprak erover met de Wageningse hoogleraar Marten Scheffer.

Scheffer houdt zich specifiek bezig met deze kantelpunten. "Ik verwacht dat naar voren komt dat het klimaat sneller verandert dan we eerst hadden ingeschat. Dat geldt zowel voor de zeespiegelstijging, als voor de stijging van de temperatuur op aarde. De formuleringen zullen qua toon pittiger zijn."

De wetenschapper hekelt de lobbyisten, die klimaatverandering afzwakten. "In het algemeen zijn klimaatwetenschappers te voorzichtig geweest. Te bang om alarmistisch te zijn. Er is een heel sterke lobby geweest om de opwarming van de aarde te bagatelliseren, betaald door bedrijven die er baat bij hadden door te gaan met wat ze deden. Crimineel eigenlijk, als je erop terugkijkt en ziet wat voor schade er is aangericht aan de mensheid. Een misdaad tegen de menselijkheid, wat mij betreft.

Achteraf kun je zeggen dat die lobby heel effectief is geweest, want wetenschappers zijn zich daardoor extra gaan indekken."

KantelpuntenTen onrechte, want er dreigen grote kantelpunten aan te komen. "Neem het smelten van het poolijs. Als er minder ijs op aarde komt, wordt de aarde donkerder van kleur, vanuit de ruimte gezien. Donkere dingen nemen meer warmte op. Dus het is heel simpel: als de aarde minder ijs krijgt, neemt ze meer warmte op, en komt er nog minder ijs, et cetera. Het is een zichzelf versterkend effect.

Een ander voorbeeld is het ontdooien van de permafrost. Als de temperatuur daar boven het nulpunt komt, worden de veenbodems rond de poolcirkel afgebroken. Daarbij komen koolstofdioxide en methaan vrij. Broeikasgassen. Dat versterkt de opwarming van de aarde."

OnbewoonbaarScheffer stelt ook dat de aarde niet zomaar onbewoonbaar wordt. Gebieden in Canada en Rusland zullen zelfs leefbaarder worden. "Van de andere kant: uit een van onze studies blijkt dat, als we zo doorgaan, een derde van de mensheid over 50 jaar op een plek woont waar ze eigenlijk weg moeten, omdat aanpassing aan het nieuwe klimaat niet goed mogelijk is. Dat kan tot grote culturele fricties leiden, tot spanningen, tot conflicten. We hebben al moeite met een paar miljoen migranten, laat staan met een paar miljard."