Instortende gletsjers bedreigen voedselzekerheid van meer dan 2 miljard mensen

Gletsjers overal ter wereld smelten in hoog tempo. Dit brengt de voedsel- en watervoorziening van miljarden mensen in gevaar, waarschuwt de VN. De ongekende snelheid waarmee het ijs smelt, kan leiden tot onvoorspelbare gevolgen.

Volgens een Unesco-rapport wordt twee derde van de landbouw beïnvloed door smeltende gletsjers en afnemende sneeuwval in berggebieden. Meer dan een miljard mensen wonen in deze regio’s en in ontwikkelingslanden kampt een groot deel al met voedseltekorten. De situatie dreigt te verslechteren, omdat landbouw in berggebieden afhankelijk is van smeltwater uit sneeuw en gletsjers. Ook in rijke landen laat de impact zich voelen. In de VS kampt het stroomgebied van de Colorado-rivier al sinds 2000 met droogte, deels doordat neerslag vaker als regen valt en sneller wegspoelt dan sneeuw.

“Waar we ook wonen, we zijn allemaal op een of andere manier afhankelijk van bergen en gletsjers”, zegt Audrey Azoulay, directeur-generaal van Unesco. “Maar deze natuurlijke watervoorraden worden bedreigd. Dit rapport laat zien hoe dringend actie nodig is.”

Snelle afname van gletsjers wereldwijd

Uit een ander onderzoek van de Wereld Meteorologische Organisatie blijkt dat het tempo waarin gletsjers verdwijnen, nog nooit zo hoog is geweest. In de afgelopen drie jaar is wereldwijd de grootste ijsmassa ooit verloren gegaan, met ernstige gevolgen voor Noorwegen, Zweden, Spitsbergen en de Andes.

In Oost-Afrika is 80 procent van de gletsjers verdwenen. In de Andes is sinds 1998 tussen een derde en de helft van het ijs gesmolten. Ook in de Alpen en de Pyreneeën is het ijsvolume in enkele decennia met ongeveer 40 procent afgenomen.

Abou Amani, directeur waterwetenschappen bij Unesco, wijst op een bijkomend effect: “Het verdwijnen van gletsjers vervangt een reflecterend ijsoppervlak door donkere aarde, die warmte absorbeert. Dit beïnvloedt het hele klimaatsysteem.” Ook stijgt het risico op lawines, doordat regen op sneeuw een belangrijke oorzaak is van sneeuwverschuivingen. Daarnaast kunnen grote hoeveelheden smeltwater zich ophopen en plotselinge overstromingen veroorzaken in valleien en lagergelegen gebieden. Het smelten van permafrost zorgt er bovendien voor dat methaan vrijkomt uit de ontdooiende bodem.

Oproep tot actie

Uit een eerder onderzoek, gepubliceerd in Nature, blijkt dat tegen het einde van deze eeuw de helft van alle gletsjermassa verdwenen is als de opwarming van de aarde niet stopt. “Berggletsjers herbergen enkele van de grootste zoetwaterreserves ter wereld”, zegt Alex Brisbourne, gletsjergeofysicus bij de British Antarctic Survey. “Het smeltwater in de zomer voorziet een miljard mensen van drinkwater en is essentieel voor industrie en landbouw. De gevolgen reiken veel verder dan alleen de directe omgeving van de gletsjers.”

Deze ontwikkelingen komen op een moment waarop voedselbronnen wereldwijd al onder druk staan. Alvaro Lario, voorzitter van het Internationaal Fonds voor Landbouwontwikkeling, pleit voor steun aan mensen in berggebieden. “Water stroomt naar beneden, maar de voedselonzekerheid neemt boven in de bergen toe. Bergen leveren 60 procent van ons zoetwater, maar de mensen die deze bronnen beschermen, behoren tot de meest kwetsbaren. We moeten investeren in hun weerbaarheid om gletsjers, rivieren en onze gezamenlijke toekomst veilig te stellen.”

Bron: The Guardian

Lees ook

In twee jaar tijd is 10 procent van de gletsjers in Zwitserland verdwenen

Studie: helft gletsjers in 2100 verdwenen bij 1,5 graad opwarming

Onder smeltende gletsjers in de Alpen komt van alles vandaan: vliegtuigwrak en mogelijk vermiste miljardair