We gaan allemaal uitsterven, volgens deze filosoof

Filosoof Lisa Doeland (41) gelooft niet in een naderende apocalyps. “We zitten er al middenin. Het is vijf over twaalf, alleen willen we dat maar niet zien. Afval scheiden, zonnepanelen installeren of tegelwippen zullen dit onheil niet afwenden. Dit zijn slechts afleidingsmanoeuvres, die de illusie in stand houden dat we onze onhoudbare manier van leven niet radicaal hoeven te veranderen,” zegt ze in De Morgen.

Sterker nog, elektrisch rijden, fabrieken om kleding te recyclen of windmolens bouwen zijn volgens haar onderdeel van het probleem, niet van de oplossing. “Deze innovaties zijn veel minder groen dan wordt gesuggereerd. Bovendien wakkeren ze het verbruik van nog meer energie en grondstoffen aan. Zonder gedragsverandering heeft een energietransitie geen zin.”

Doeland: “Ons einde komt niet met een knal, maar heel geleidelijk. Bovendien is de pijn niet gelijk verdeeld. Voor sommige mensen komt het einde veel eerder, en op een gruwelijker manier. Hier bij ons lijkt het allemaal wel mee te vallen en dromen we van de redding die groene energie gaat brengen. Ondertussen verdwijnen eilandgroepen als de Malediven onder water. Er zijn niet genoeg grondstoffen om deze energietransitie te maken. De aarde is uitgeput.”

Veel belangrijker dan de exacte datum van de apocalyps is volgens Doeland het besef te omarmen dat we gaan uitsterven. “De vraag is: hoe doen we dat op een waardige manier?”

We moeten aanvaarden dat we niet boven de schepping staan, maar onlosmakelijk zijn verweven met onze leefomgeving. We zijn vergeten dat we in wederkerigheid moeten leven met de natuur. We krijgen iets – zuurstof, voedsel, noem maar op. Daarom moeten we ook iets teruggeven, zoals schonere lucht of gezondere natuur dan nu. Zoals de aloude waarheid wil: je moet je omgeving beter achterlaten dan je die aantrof.”

“Er zijn negen planetaire grenzen die we niet mogen overschrijden, omdat de stabiliteit van ons bestaan dan in gevaar komt. Daarbij moet je denken aan schoon drinkwater en vruchtbare bodem voor landbouw. Vier van die grenzen hebben we al overschreden. De chemische vervuiling, de opwarming van de aarde, de verstoring van de stikstofkringloop en het verlies aan biodiversiteit zijn niet alleen onomkeerbaar, maar hebben ook weer onomkeerbare gevolgen. Zoetwaterschaarste, verzuring van de oceanen en bodemerosie zitten in de gevarenzone. Dat is allemaal wetenschappelijk aangetoond.”