ABN AMRO: kabinet doet veel te weinig aan impact vergrijzing

Het nieuwe kabinet legt met de maatregelen uit het hoofdlijnenakkoord en de gelekte besluiten niet de bouwstenen die nodig zijn om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen. Dat zegt ABN AMRO voorafgaand aan de presentatie van de kabinetsplannen op Prinsjesdag. De vergrijzing vormt volgens de bank een "belangrijke uitdaging" voor Nederland op de lange termijn.

De toename van het percentage ouderen zet de toekomstige economische groei onder druk doordat de productie wordt afgeremd als de aanwas van nieuwe werknemers stokt. Het is daarom belangrijk degenen die nog wel tot de beroepsbevolking behoren, meer aan de arbeidsmarkt te laten deelnemen. Het kabinet bevordert de arbeidsparticipatie volgens ABN AMRO met zowel "een wortel als een stok". De wortel bestaat uit lagere belastingen op arbeid door een verlaging van het belastingtarief in de eerste schijf van de inkomstenbelasting. De stok bestaat uit kortere werkloosheidsuitkeringen.

Het effect van beide maatregelen op de arbeidsparticipatie zal volgens de bank op korte termijn beperkt zijn, want de arbeidsmarkt is momenteel erg krap en het aantal langdurig werklozen bijzonder laag. Bij een periode van economische zwakte in de toekomst zijn de maatregelen mogelijk effectiever. Daar staat tegenover dat degenen die dan werkloos raken financieel kwetsbaarder zijn door de kortere werkloosheidsuitkeringen.

Andere maatregelen om de arbeidsparticipatie te vergroten, bijvoorbeeld door meer 60-plussers en mensen met een handicap of een chronische ziekte aan het werk te helpen, ontbreken echter. Ook overweegt het kabinet de Regeling voor Vervroegd Uittreden voor werknemers met een zwaar beroep te verlengen. Het kabinet vermindert daarmee de prikkel om werkomstandigheden te verbeteren, werknemers tijdig om te scholen, en zo de arbeidsdeelname te bevorderen.

Behalve op de economische groei heeft de vergrijzing ook impact op de overheidsfinanciën, want de zorg wordt voor een groot deel via de overheid gefinancierd. Preventie kan helpen de zorgvraag en de zorgkosten beheersbaar te houden. In het Hoofdlijnenakkoord geeft het kabinet aan preventie belangrijk te vinden, maar concrete maatregelen blijven uit. Ook doekt het kabinet het Groeifonds op en bezuinigt het op onderwijs en wetenschap. Hierdoor zijn er minder middelen beschikbaar voor innovatie, terwijl innovatie noodzakelijk is voor een efficiënte zorg in de toekomst.