Dankzij de crisis op weg naar de 3e wereldoorlog?

Zal ook deze lange periode van economishce stagnatie leiden tot een wereldoorlog? De geschiedenis leert dat een periode van economische tegenspoed goed is voor nationalisten en populisten, en slecht voor liberalen en kosmopolitisch/ multicultureel links, schrijft Salon. In de lange depressie aan het eind van de 19e eeuw, die duurde van 1873 tot 1896 namen de Europese landen hun toevlucht tot protectionisme en tot maatregelen die zorgden dat de massa's achter de machthebbers stonden. Dat werkte: toen de 1e Wereldoorlog uitbrak waren de betrokkenen dolenthousiast dat ze mochten sterven voor de goede zaak. De jaren dertig leverde hetzelfde op, al was die versie van autoritair rechts venijniger en nog destructiever. Slechts een paar landen onttrokken zich aan de tendens om nationalistisch te worden en naar binnen gekeerd. En de Amerikaanse regering van Franklin Roosevelt, die steunde op de racisten uit het zuiden en op traditionele katholieken, was naar maatstaven van vandaag ook bepaald niet liberaal. In beide economische crises ontstond een strijd tussen grote machten om grondstoffen en lebensraum die uiteindelijk tot catastrofale oorlogen leidde. Als reactie daarop streefde de wereld na 1945 naar economische samenwerking en wereldhandel en tegen protectionisme. Op lange termijn kan wereldhandel alleen onbekommerd groeien als ieder land streeft naar een evenwicht op de handelsbalans. Maar de drie grote economieën na de VS doen al decennia het tegendeel. Japan en China hebben een handelsoverschot dat ze kunnen handhaven zolang de VS bereid is (en in staat) zich steeds dieper in de schulden te steken om Chinese en Japanse goederen te blijven kopen. Duitsland kan zijn handelsoverschot handhaven zolang de zuidelijke Europese lidstaten schulden blijven maken om in Duitsland te kunnen kopen. Maar nu zijn zowel in de VS als in Zuid Europa de schulden zo hoog opgelopen dat er een periode moet kopen van beperking van de bestedingen, om de schulden te kunnen verkleinen. Dat kan bijna niet goed aflopen, zou je zeggen. De schulden landen worden de bijna logische vijand van de landen waar ze de schulden hebben. Dat de bevolking in die landen zonder morren jarenlang sober zal gaan leven om de schulden af te bouwen is niet waarschijnlijk en historisch ook niet logisch. De leiders aan beide zijden van de oceaan doen voorlopig nog even of dit een rimpel is in de voorspoed die decennia lang duurde. Maar dat is struisvogelpolitiek. De verhouding van schuldenlanden ten opzichte van kredietlanden zal gespannen raken. En dat zal hoe dan ook politieke gevolgen hebben. De geschiedenis leert wat die gevolgen kunnen zijn.

Bron(nen): Salon