De Europese Unie verkeert al enige tijd in zwaar weer. Na de financiële crisis, het vluchtelingenprobleem en de Brexit vormt nu de opkomst van het populisme een bedreiging voor het Europese project. De Europese Commissie wil met een zogenoemd witboek dat vandaag werd gepresenteerd het vertrouwen terugwinnen van de Europeanen. Daartoe komt de Commissie met vijf mogelijke toekomstscenario's, die door de Volkskrant als volgt worden omschreven: 1. In het minimalistische scenario dat de Commissie op tafel legt, wordt de EU teruggebracht tot de interne markt. Daarin moet de Unie verdiepen, alle andere zaken (veiligheid, migratie, milieu, belastingen) worden nauwelijks of alleen door de lidstaten bestierd. 2. Het tweede scenario is dat van voortmodderen op de huidige manier. De EU-27 doen samen wat ze nu doen maar van verdere integratie is nauwelijks sprake. Gekibbel over migratie en de aanpak van belastingontwijking blijven, alsook de trage en soms chaotische besluitvorming. 3. In het derde kopgroepscenario besluiten gelijkgezinde landen op specifieke beleidsterreinen (defensie, belasting, sociale zaken) intenser samen te werken, de andere kunnen op termijn aanhaken. Dat is een antwoord op de kritiek dat in
Europa de traagste het tempo bepaalt, maar kan tot een tweedeling in de EU leiden. 4. In het vierde scenario concentreert de EU zich op een beperkt aantal prioriteiten (handel, veiligheid, migratie, defensie, innovatie) en werkt daarop nauwer samen dan nu. Wat niet bij deze speerpunten hoort, kan terug naar de lidstaten. Als voorbeelden noemt de Commissie werkgelegenheids- en sociaal beleid, zorg en consumentenbescherming. 5. Het laatste scenario is de grote sprong voorwaarts: méér Europa met alle 27 lidstaten op alle beleidsterreinen. 'Het Verhofstadt-model', aldus een betrokkene, verwijzend naar de eurofederalistische leider van de liberalen in het
Europees Parlement.