Grootste Europese kerncentrale in Oekraïne strijdtoneel van oorlog: 'Extreem ernstig en gevaarlijk'

De kerncentrale van Zaporizja in het zuidoosten van Oekraïne is door de Russen ingenomen. Volgens Rafael Grossi, de directeur-generaal van het Internationaal Atoomenergieagentschap, is de situatie 'totaal niet meer onder controle' en is de situatie 'extreem ernstig en extreem gevaarlijk'.

Het wordt er met de dag onvoorspelbaarder op volgens Grossi. De kerncentrale is de grootste van Europa en ligt middenin een gebied waar al weken hevig wordt gevochten. “Alle beginselen van de nucleaire veiligheid worden er met de voeten getreden”, waarschuwt hij.

Russische troepen voeren aanvallen uit op de havenstad Nikopol vanaf het terrein van de kerncentrale. De Oekraïense strijdkrachten durven niet terug te schieten, omdat ze bang zijn de reactoren of opslagplaatsen met hoogradioactief afval te raken.

In het ergste geval kan er een meltdown of ontploffing plaatsvinden, die levensgevaarlijke radioactieve straling verspreidt over een groot gebied in Oekraïne en ver daarbuiten. Dit doemscenario doet denken aan de kernramp van Tsjernobyl in 1986, ook op Oekraïens grondgebied (toen nog deel van de Sovjet-Unie).

De fysieke integriteit van de kerncentrale wordt volgens Grossi niet gerespecteerd. Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar van beschietingen op de gebouwen en ondertussen is het onduidelijk wie er precies de leiding in handen heeft.

Er is nog enig contact met het personeel, al is dat 'gebrekkig' en 'fragmentarisch'. De aanvoer voor reserveonderdelen en andere apparatuur is grotendeels afgesloten, “waardoor we niet weten of de kerncentrale wel alles voorhanden heeft wat hij nodig heeft”, aldus Grossi.