De Expertgroep Klokkenluiders stuurde afgelopen vrijdag een zwartboek naar de Tweede Kamer: uit een onderzoek naar 75 dossiers van klokkenluiders blijkt dat vrijwel elke klokkenluider op dezelfde wijze sneuvelt zonder dat de aangekaarte fraude of misstand wordt opgelost. De studie schetst een treurig beeld, zegt voorzitter Gerrit de Wit - zelf ooit klokkenluider bij het ministerie van VROM. 'Het begint met waardering voor de moed van een melder, en mondt uit in ontslag.'
Uit het onderzoek van de Expertgroep blijkt dat de klachten of aantijgingen van melders in eerste instantie serieus worden genomen. 'Maar daarna kantelt het', zegt De Wit. 'De misstand wordt onderzocht, maar het onderzoek deugt niet of de uitkomst doet er niet toe. De rollen raken omgekeerd: de melders worden het probleem. Er ontstaan complexe juridische procedures en ingewikkelde situaties op de werkvloer, mensen worden onder druk gezet en melden zich ziek. Een rechter constateert vervolgens een arbeidsconflict en ontbindt een contract, zonder dat er oog is voor de misstand waar het om begonnen is.'
Half mei diende SP-Kamerlid Ronald van Raak een initiatiefwetsvoorstel voor de oprichting van een 'Huis voor de Klokkenluiders'. Dit onafhankelijke instituut moet de klachten van melders beoordelen en klokkenluiders ondersteunen en beschermen. Het voorstel kan op de sympathie van een Kamermeerderheid rekenen, maar de behandeling is uitgesteld tot na de verkiezingen.