Kritiek op CPB-methode: Steeds minder partijen laten hun verkiezingsprogramma doorrekenen

Er zijn steeds minder politieke partijen die willen meewerken aan het laten doorrekenen van hun verkiezingsprogramma door het Centraal Planbureau (CPB). Onder andere de BBB, SP, PVV, BVNL en Partij voor de Dieren laten om verschillende redenen de analyse links liggen.

Al sinds 1986 rekent het CPB uit of de plannen van de politieke partijen wel financieel haalbaar zijn en wat voor invloed ze gaan hebben op de koopkracht. In 2017 lieten elf partijen hun voorstellen doorrekenen. In 2021 waren dat er nog tien (VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, Denk, 50PLUS). En nu haken ook de SP en Denk af. De SGP wil een beknopt programma laten doorrekenen.

Kost teveel tijd

Of nieuwkomer 'Nieuw Sociaal Contract' van Pieter Omtzigt zijn plannen gaat laten doorrekenen, is nog niet bekend. Hij heeft nog tot het einde van de middag de tijd om zijn visie aan te leveren. Denk, BBB en de SGP stellen dat het ze als kleine fractie teveel tijd kost om te overleggen met het CPB.

"Kamerleden die hier bij betrokken zijn, hebben vaak wekenlang intensief contact met het CPB om ingediende plannen toe te lichten en aan te passen als ze anders uitpakken dan bedoeld. Het CPB waarschuwde een paar weken geleden al dat de contactpersonen dag en nacht bereikbaar moeten zijn voor de rekenmeesters", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers tegen RTL Nieuws.

Kritiek

De SP, BVNL en FVD hebben kritiek op de rekensommen. Volgens SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen wordt de menselijke maat bij de berekeningen over het hoofd gezien. "Wij willen een ander zorgsysteem zonder concurrentie en besparen daardoor een hoop geld door onder andere minder bureaucratie. Maar dit past niet in het CPB-model", aldus Marijnissen. "Het CPB berekent van alles de kosten, maar van niets de waarde. We hebben nu een ideeënstrijd nodig en geen boekhoudersdebat."

Rabo-economen Hugo Erken en Frank van Es zijn ook van mening dat de CPB-doorrekening niet altijd een eerlijk beeld oplevert. "Partijen die inzetten op investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie komen er onterecht bekaaid vanaf in de modellen van het CPB", stellen zij.

Een gemis

“Ook al is deze doorrekening niet perfect, het maakt het wel mogelijk om de programma's van verschillende partijen te vergelijken. En het voorkomt tevens dat politici beloften doen die ze eigenlijk niet waar kunnen maken. Het wordt lastig om zonder doorrekening eerlijk te debatteren bij de verkiezingsdebatten”, stelt Schreinemachers. "Je kunt dan makkelijk claimen dat een maatregel een bepaalde opbrengst heeft. Dan krijg je waarschijnlijk een welles-nietesdiscussie waar je niet uit komt."

Bron(nen): RTL Nieuws