Merkel in pittige memoires: "Ik zag Trump ten onrechte als een normaal mens"

Angela Merkels eerste fout met Donald Trump, zo zegt ze in haar langverwachte nieuwe memoires, was dat ze hem behandelde alsof hij “volledig normaal” was. Maar al snel leerde ze over zijn “emotionele” aard en zijn zwak voor autoritaire leiders en tirannen.

In fragmenten uit haar meer dan 700 pagina’s tellende boek Vrijheid, gepubliceerd in het Duitse weekblad Die Zeit, schrijft de voormalige Duitse bondskanselier dat ze Trump aanvankelijk verkeerd inschatte tijdens hun eerste ontmoeting in 2017 in het Oval Office. Daar probeerde hij haar te vernederen door voor de camera’s te weigeren haar een hand te geven.

“In plaats van dit stoïcijns te ondergaan, fluisterde ik hem toe dat we opnieuw de hand moesten schudden”, schrijft ze. “Zodra de woorden uit mijn mond kwamen, schudde ik mijn hoofd om mezelf. Hoe kon ik vergeten dat Trump precies wist wat hij deed … Hij wilde met zijn gedrag iets creëren waar mensen over zouden praten, terwijl ik deed alsof ik een gesprek voerde met iemand die volledig normaal was.”

Het boek, waar Merkel sinds haar vertrek uit de politiek in 2021 aan heeft gewerkt, is tot nu toe zorgvuldig geheimgehouden en verschijnt aanstaande dinsdag. Het behandelt haar jeugd in communistisch Oost-Duitsland, haar onverwachte opkomst binnen de CDU, en haar zestien jaar aan de macht, waarin ze bekend werd als de koningin van Europa en de “leider van de vrije wereld” – een titel die vroeger uitsluitend voor Amerikaanse presidenten was weggelegd. Nu ze niet langer gebonden is aan diplomatieke beleefdheden, beschrijft Merkel Trump als “emotioneel” en gedreven door wrok en behoefte aan erkenning, in tegenstelling tot haar eigen “feitelijke” benadering. “Het leek erop dat zijn belangrijkste doel was om degene met wie hij sprak zich schuldig te laten voelen … Tegelijkertijd had ik de indruk … dat hij ook wilde dat diegene hem aardig vond.”

In plaats van bruggen te bouwen met traditionele bondgenoten, schrijft Merkel, “was Trump blijkbaar gefascineerd door de Russische president”, en ze merkt op dat “hij in de ban was van politici met autocratische en dictatoriale trekken".

Tijdens de vlucht naar huis na hun eerste gesprek concludeerde een gedesillusioneerde Merkel dat Trump “naar alles keek als de vastgoedontwikkelaar die hij was voordat hij de politiek inging” – als een zero-sum-game. “Voor hem waren alle landen rivalen, waarbij het succes van de een het falen van de ander betekende. Hij geloofde niet dat door samenwerking de welvaart voor iedereen kon toenemen.”

Slechts enkele weken later informeerde Trump haar dat de VS zich zouden terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs – een verpletterende tegenslag waarvoor ze advies zocht bij paus Franciscus. “Zonder namen te noemen, vroeg ik hem hoe hij fundamenteel tegengestelde meningen binnen een groep belangrijke personen zou benaderen”, schrijft ze. “Hij begreep het onmiddellijk en zei simpelweg: ‘Buigen, buigen, buigen, maar zorg dat het niet breekt.’ Ik hou van dit beeld.”

De gespannen relatie met Merkel lijkt Trump te hebben achtervolgd, want drie jaar na haar vertrek sprak hij nog steeds over haar tijdens campagnebijeenkomsten. “De Duitsers hielden niet van me omdat ik zei dat ze moesten betalen”, vertelde hij deze maand op een bijeenkomst in Pennsylvania, verwijzend naar de defensie-uitgaven binnen de NAVO. “Ik zei tegen Angela: Angela, je hebt niet betaald.”

Merkel merkt op dat Trump het op Duitsland had gemunt in zijn succesvolle verkiezingscampagne van 2016. Hij beweerde dat Merkels besluit om meer dan een miljoen vluchtelingen in 2015 en 2016 toe te laten het land had “geruïneerd” en beschuldigde Berlijn van oneerlijke handel en het profiteren van Amerikaanse militaire investeringen.

In - wat ze zelf ook toegeeft - een late steunbetuiging verklaart Merkel: “Ik wens uit de grond van mijn hart dat Kamala Harris haar tegenstander verslaat en president wordt.” Het heeft helaas niet zo moge zijn.