De Noren geloven dat een repressief gevangeniswezen niet werkt en dat een humane behandeling van misdadigers hun kansen verhoogt om zich opnieuw in de samenleving te integreren.
Noorwegens nieuwste
gevangenis Halden Fengsel, de mogelijke verblijfplaats van Breivik, ligt in een bosrijk gebied in het zuidoosten van
Noorwegen. Het hypermoderne detentiecentrum heeft een capaciteit van 252 gevangenen en bevat een muziekstudio, joggingpaden, een klimmuur en een vrijstaand huisje met twee slaapkamers waar gevangenen hun familie kunnen ontvangen en laten overnachten. De gevangenen kunnen er kookcursussen volgen en hebben een flat screen, een minikoelkast, een eigen badkamer en design meubels in hun cel. Design speelt een belangrijke rol in de rehabilitatie in Halden. De gevangenis moet zoveel mogelijk op de buitenwereld lijken. Zo zijn er geen tralies en zit de gevangenismuur verstopt achter bomen. Per 10 tot 12 cellen delen de gevangenen een woonkamer en een luxe keuken.
'In de Noorse gevangenissen staan mensenrechten en respect centraal', zegt gevangenisdirecteur Are Hoidal in Time. 'We willen de gevangenen zelfvertrouwen geven door hen onderwijs en werk te geven en hen laten vertrekken als betere mensen'. Cipiers en gevangenen hebben een goede band met elkaar. Ze eten samen en doen samen aan sport. De cipiers dragen ook geen wapens, want dat creëert onnodige intimidatie en afstand. Opmerkelijk is dat de helft van de bewakers vrouw is. Volgens de directeur zou dit de agressie bij de gedetineerden verminderen.
Uit cijfers blijkt dat het Noorse systeem werkt. Slechts 20% van de Noorse gedetineerden belandt binnen 2 jaar opnieuw in de cel. In Nederland valt meer dan 70% in herhaling na een gevangenisstraf.
Breivik riskeert voor zijn aanslagen 21 jaar gevangenisstraf, de maximumstraf in Noorwegen, al kan die termijn met 10 jaar worden verlengd als hij dan nog beschouwd wordt als een risico voor de samenleving.