Oud-minister Jan Pronk: "Mark Rutte mist internationaal totaal de boot"

"We hebben het voortdurend over ‘solidariteit’, maar in de praktijk geldt die alleen maar binnen de eigen kring." Dat zegt oud-minister Jan Pronk (80) in een uitgebreid interview met HP/De Tijd.

"We zien nog steeds niet dat het een wereldwijd vraagstuk is, we denken vooral aan de consequenties voor onszelf," gaat hij verder. "En als we het voor onszelf goed geregeld hebben, denken we dat het af is, en dan moeten de anderen het maar zelf oplossen."

Huichelachtige HoekstraPronk die zestien jaar minister was voor de PvdA, vaak van Ontwikkelingssamenwerking, hekelt de Nederlandse opstelling in Europa. “Hetzelfde zie je gebeuren in de zeer hooghartige manier waarop we binnen de EU naar de landen in het zuiden van Europa kijken. Het is tamelijk dom zoals Wopke Hoekstra zich opstelt. Het is een beetje huichelachtig, en niet de visie die je nodig hebt om op langere termijn grote wereldwijde vraagstukken werkelijk aan te pakken. Dat kost geld. We denken voortdurend aan de financiële consequenties voor onszelf, zonder in de gaten te hebben dat het op onszelf terugslaat als we geen rekening houden met de zorgen van andere landen. Dat we dat niet zien, komt ook door een gebrek aan leiderschap.”

EurobondsPronk pleit voor eurobonds. “Ja, ik ben een voorstander van de vergemeenschappelijking van schulden binnen Europa. En ik ben in ieder geval een voorstander van – en daar begon Hoekstra al moeilijk over te doen – het afstand doen van de traditionele economische voorwaarden voor toegang tot een leningenpakket, het noodfonds ESM. Als je op zo’n moment gaat eisen ‘zoek eerst maar eens uit hoe het eigenlijk komt dat je geen buffers hebt’ – dat vind ik dat een tamelijk huichelachtige manier van praten. Het betekent tegelijkertijd dat je aan mensen in Italië, Spanje en Griekenland de indruk geeft dat ze van Europa niks te verwachten hebben. Dat zorgt voor verzet tegen Europa. En het speelt mensen als de rechts-nationalistische Salvini behoorlijk in de kaart. Het heeft op lange termijn consequenties voor Europa als geheel, dus ik zou het politiek op een totaal andere manier hebben willen aanpakken.”

Belangrijke marktenDe oud-minister, die de hele wereld heeft gezien, wijst nadrukkelijk op de gevolgen van de harde Nederlandse opstelling. "Het heeft in de eerste plaats gevolgen voor de mogelijkheid van Europese samenwerking. En als Europese samenwerking verzwakt, heeft dat economische en politieke gevolgen voor Nederland, net zozeer als de brexit economische en politieke gevolgen heeft voor Nederland. Want dat kan leiden tot het fragmentariseren van samenwerking binnen Europa zelf. Het heeft ook economische consequenties. Het zijn belangrijke markten, de landen in het zuiden. Het heeft ook consequenties voor de plaats van Europa in de wereld."

VluchtelingenPronk wijst erop dat de Zuid-Europese landen hun zwakke positie niet geheel aan zichzelf te wijten hebben. "Je moet rekening houden met het feit dat een deel van de hoge kosten van die landen door ons is veroorzaakt. Al die vluchtelingen die naar Italië kwamen, en dat zijn er gigantisch veel, konden niet verder komen omdat we de grenzen binnen Europa met Italië hebben gesloten voor die vluchtelingen. Dat is een ontzettend zware last voor dat land, en die last had veel beter gespreid kunnen worden over Europa in zijn totaliteit. Men heeft daar jaren om gevraagd. We hebben continu nee gezegd. Dezelfde Rutte die nu zo geprezen wordt, zei: laat Italië maar de last dragen van de eigen locatie. Italië zit nou eenmaal aan de zuidgrens van Europa, en daar komen die mensen het eerst aan. Dat soort opmerkingen zetten natuurlijk kwaad bloed in Italië, net als de opmerkingen van Hoekstra.”

Rutte mist de bootRutte is volgens Pronk niet op samenwerking gericht. “Een leider zoals Rutte denkt in wezen nationalistisch. Dat draagt hij ook uit door ostentatief met een biografie van Chopin onder zijn arm naar de EU-top te gaan, waarmee hij wilde zeggen: ik ga niet proberen te komen tot een compromis. (Door Merkel werd dit gekwalificeerd als ‘kinderlijk’, door Macron als ‘stuitend’ en door voorzitter van de Europese Raad Michel als ‘arrogantie’ – red.) Daarmee wil hij bij de eigen achterban de indruk wekken een sterke leider te zijn die wel voor hen zal zorgen, maar op die manier mist hij internationaal de boot totaal. En dat slaat op ons allemaal terug."

Bron(nen): HP/De Tijd (€)