Er komen een aantal grote, hardnekkige problemen op het bordje van het volgende kabinet te liggen, maar de politieke partijen durven de moeilijke keuzes die ervoor nodig zijn om deze problemen op te lossen, niet te benoemen.
Dit concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) na een analyse van zes thema's (bestaanszekerheid, kansengelijkheid, asiel en migratie, de zorg, verduurzaming en de krapte op de arbeidsmarkt) in de verkiezingsprogramma's van de tien grootste partijen, exclusief NSC (hun partijprogramma kwam te laat). Partijen benoemen de problemen en de wil om deze aan te pakken, maar worden niet concreet. Ze beloven teveel en kiezen te weinig.
'Burgers zijn niet achterlijk'
"Partijen benoemen bijvoorbeeld dat de personeelstekorten in de zorg en het onderwijs veel aandacht verdienen, maar verbinden daar geen consequenties aan", zegt SCP-directeur Karen van Oudenhoven in
Nieuwsuur. "Alleen maar mooie dingen beloven, is niet waar kiezers op zitten te wachten. Burgers zijn niet achterlijk. Ze willen een kabinet dat de problemen oplost."
Lastige keuzes lijken politici liever te vermijden. "De partijen willen bijvoorbeeld allemaal goede zorg leveren voor iedereen, maar maken geen keuzes wat in de toekomst nog aan zorg geboden kan worden en wat misschien niet meer", aldus Van Oudenhoven.
Behoefte aan het eerlijke verhaal
Er is een gebrek aan fundamentele keuzes in de onderzochte partijprogramma's. De SCP-directeur wijdt dit aan het idee dat partijen alle kiezers graag te vriend willen houden. "Ik denk dat de eerste neiging van partijen is om te verleiden en de mooie verhalen te vertellen. Dat is teleurstellend en onnodig. Uit eerder onderzoek van ons blijkt dat burgers echt wel zitten te wachten op het eerlijke verhaal. Ze willen graag weten waar het met Nederland naartoe gaat. Ze willen een visie van een nieuw kabinet."
Wanneer partijen geen gedetailleerde en harde keuzes maken, dan 'krijg je dat er straks kleine maatregelen worden genomen voor heel grote vraagstukken', waarschuwt Van Oudenhoven. "De transformaties die op dit moment nodig zijn, komen dan niet van de grond."