Vorig jaar ging de eindtoets, vroeger citotoets geheten, niet door vanwege de coronacrisis. Het had direct gevolgen voor het schooladvies van leerlingen in groep 8. Vooral meisjes en kinderen van armere ouders waren de dupe.
Het is een bekend gegeven dat leraren de capaciteiten van kinderen met een migratieachtergrond of van armere of lager opgeleide ouders onderschatten. De eindtoets kan dat corrigeren: bij een hoge uitslag stelt de leraar het advies naar boven bij. Dat gebeurde in schooljaar 2018-2019 bij 8 procent van de leerlingen.
Cijfers van het CBS bevestigen nu dat dit mechanisme inderdaad zo werkt: zonder eindtoets zakt het schooladvies van deze groepen leerlingen. In het afgelopen schooljaar kregen meisjes 7 procent vaker een vmbo-advies en jongens 4 procent vaker.
Volgens hoofdsocioloog Tanja Traag van het CBS hebben deze groepen dubbel nadeel. De ouders zijn vaak minder goed in staat om thuisonderwijs te bieden. "Die achterstand omdat het thuisonderwijs voor deze groep niet altijd optimaal was, zou voor hen wel eens een groter nadeel kunnen opleveren dan het schooladvies," zegt ze in de Volkskrant.
Sommige (vooral hoger opgeleide) ouders willen de eindtoets graag afschaffen. De toets zou kinderen onder druk zetten en slechts een momentopname zijn. Deze cijfers tonen aan dat de eindtoets juist nodig is.