Belgisch rapport: wegsturen asielzoekers aan grens neemt toe

BRUSSEL (ANP) - Europese landen hebben aan hun buitengrenzen vorig jaar meer migranten weggestuurd dan het jaar ervoor. Dat blijkt uit een rapport van de Belgische mensenrechtenorganisatie 11.11.11. Zulke pushbacks zijn in strijd met het Europese en internationale recht.

Volgens cijfers van 11.11.11 werden in 2023 op deze manier 340.000 mensen weggestuurd zonder dat ze de kans kregen om asiel aan te vragen. De cijfers liggen misschien nog hoger, omdat ook in afgelegen gebieden of op zee pushbacks zijn.

"We zien een ongelofelijke stijging van het aantal pushbacks in vergelijking met 2022", zegt 11.11.11-directeur Els Hertogen tegen de Vlaamse omroep VRT. "Vorig jaar hebben we dezelfde oefening gemaakt en kwamen we uit op 225.000 pushbacks in 2022. Voor 2023 waren het er ruim 340.000. Dat is ook voor ons schrikken; we hadden niet gedacht dat het zo sterk zou stijgen."

Monitoring onder druk

Elke dag sturen de EU-landen gemiddeld bijna 950 migranten weg, soms met geweld. De Europese grensbewakingsdienst Frontex helpt met het toezicht op de Europese buitengrenzen. De organisatie kreeg lange tijd het verwijt dat ze dergelijke pushbacks oogluikend toestond of verheimelijkte. De vroegere topman van Frontex vertrok om die reden. Sinds 1 maart 2023 is de Nederlandse oud-militair Hans Leijtens de hoogste baas van Frontex, dat zijn hoofdkantoor in Polen heeft.

Maar volgens de Belgische organisatie 11.11.11 staat Frontex zwak vergeleken met lidstaten die het niet nauw nemen met correct asielbeleid. "In Bulgarije bijvoorbeeld zien we dat Frontex-medewerkers gevraagd wordt te vertrekken, zodat ze niet kunnen documenteren. De rol van monitoring en toezicht wordt onvoldoende erkend door de lidstaten, maar ook door Frontex zelf onvoldoende breed ingevuld. Frontex is nodig, maar moet zich anders organiseren."