Gerdi Verbeet over dodenherdenking: "We mogen nooit vergeten waartoe mensen in staat zijn”

Gerdi Verbeet was zes jaar lang voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Dit jaar is de oud-Kamervoorzitter dat voor de laatste keer. In NRC blikt ze terug. Op de vraag hoelang we de Tweede Wereldoorlog moeten blijven herdenken, antwoordt ze:

"Een natie heeft altijd behoefte aan zelfreflectie. We moeten ons terdege bewust blijven van de geschiedenis. Zolang je maar de relatie blijft leggen met het heden. Ik vind ook beslist dat 5 mei een nationale vrije dag zou moeten zijn. Een dag van nationaal zelfonderzoek.

En we moeten jonge mensen duidelijk blijven maken dat het kwaad een onvermoed gezicht kan hebben. Dat het academici waren die zich hebben ingespannen om aan de tekentafel een massamoord uit te denken. Die hebben berekend hoe je het meest efficiënt met dat gas kon omgaan, en hoe je die ovens optimaal kon laten branden. Al die gruwelen zijn bedacht door ogenschijnlijk keurige mensen met uitstekende opleidingen."

Tijdens haar bezoek aan Auschwitz moest ze huilen. "Tegelijk schaamde ik me. Omdat dit gebéúrd is, dat niemand dit heeft tegengehouden. Die huizen eromheen stonden er toen ook al. Het is dus gewoon gezíén. En ze wisten het in Londen ook. Dáár gaat het ook over bij die herdenking: we mogen nooit vergeten waartoe mensen in staat zijn.”