Hitte en droogte laatste jaren ergste in 2000 jaar

De reeks van droogten en hittegolven sinds 2014 in Nederland en Centraal-Europa is uniek voor zeker de laatste 2000 jaar. Uit onderzoek blijkt dat zo’n serie in ons deel van Europa nooit eerder is voorgekomen.

Hitte en droogte leidden de afgelopen jaren onder meer tot bijzonder lage waterstanden in rivieren en het massaal afsterven van bomen in het centrale deel van Europa. Er kwamen vaak extreem lage grondwaterstanden bij die ook de groei van andere gewassen parten speelde. Het veranderende klimaat is waarschijnlijk de veroorzaker van deze bijzondere periode, zeggen de onderzoekers in de Britse krant The Guardian.

Wetenschappers gebruikten hout om uit te vinden hoeveel water bomen door de tijd tot hun beschikking hadden. Voor de laatste honderd jaren onderzochten ze levende eiken. Om over de periode daarvoor tot in de middeleeuwen uitspraken te kunnen doen, werd hout uit oude gebouwen gebruikt, zoals kerken. Of hout dat in rivierbeddingen of grindafzettingen teruggevonden was. Om het weer in de Romeinse tijd te kunnen onderzoeken, namen de onderzoekers hun toevlucht tot hout dat bij voorbeeld was gebruikt om putten te bouwen. Het onderzochte hout kwam uit Tsjechië en Beieren en is representatief voor Centraal-Europa.

Droogten nu extremer

Uit het onderzoek, dat onder leiding stond van wetenschappers van de Universiteit van Cambridge en gepubliceerd is in het wetenschapsblad Nature Geoscience, blijkt dat het vaak hete en droge zomerweer sinds 2014 niet eerder in de zich over de voorgaande 2000 jaar uitstrekkende onderzoeksperiode is voorgekomen. En bovendien extremer was dan eerdere historische droogten uit het verleden, zoals de Renaissance-droogte, in de zestiende eeuw.

Vooral voor de land- en bosbouw betekenen de zomers, zoals we die de laatste jaren hebben gehad, een flinke bedreiging, zeggen de onderzoekers. Oogsten mislukken deels en steeds grotere delen van bosgebieden krijgen met boomsterfte te maken.

Meer kans extreme regenval

Behalve met hitte en droogte gedurende de zomers, lijkt het veranderende klimaat in de winters juist ook extreem nat weer te kunnen opleveren. Extreme regenval, zoals die van zaterdag 3 oktober 2020 die in het Verenigd Koninkrijk tot de natste dag ooit uitgroeide, lijkt tegenwoordig drie keer vaker voor te komen dan vroeger. De Engelse Met Office, die dit type extremen heeft onderzocht, verwacht dat de kans op een herhaling ervan tijdens de wintermaanden rond 2100 zelfs tien keer groter zal zijn, als geen maatregelen worden genomen om klimaatverandering tegen te gaan.

Ook in Nederland hebben de vaak droge en hete zomers van vooral de laatste drie jaar tot een opflakkerende discussie geleid over ons waterbeheer. Daar waar dit tot voor kort vooral op de afvoer van overtollig water was gericht, hebben de droogten van de voorbije jaren ervoor gezorgd dat nu ook wordt nagedacht over hoe we voldoende regenwater voor de zomermaanden vast kunnen houden, om niet opnieuw in de problemen te komen door eventuele nieuwe droogten.