Kabinet mikt op versimpelen WIA in plaats van stelselherziening

DEN HAAG (ANP) - Het kabinet lijkt bij de verbetering van het arbeidsongeschiktheidsstelsel te kiezen voor een vereenvoudiging van het bestaande systeem en niet voor een ingrijpende stelselherziening. In een brief over het hoofdpijndossier geeft minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) aan dat hij hier nog niet direct vergaande besluiten over neemt. Hij wacht eerst een "maatschappelijk en politiek" gesprek af.

Wel is voor de NSC-minister duidelijk wat het "startpunt" wordt van dat gesprek. Het kabinet wil de WIA versimpelen en wil dat er minder regelingen zijn. Het vereenvoudigen van de WIA was ook een van de scenario's die de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) had aangedragen. Maar Van Hijum kijkt ook naar aspecten uit de andere routes die OCTAS had aanbevolen.

De kern van de versimpeling is het verdwijnen van verschillen tussen diverse 'uitkeringsregimes'. De meeste uitkeringen zijn erop gericht dat de ontvanger weer snel aan het werk gaat. Maar er is ook een regeling voor volledige en langdurige arbeidsongeschiktheid. Van Hijum denkt eraan die laatste af te schaffen. Voor mensen die nu langdurig arbeidsongeschikt zijn, zou dit leiden tot een lagere uitkering, erkent de bewindsman. "Ook vervalt een deel van de zekerheid over hun inkomen", omdat ze geen re-integratieverplichtingen hebben. Een van de regelingen voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten verdwijnt mogelijk ook.

'Nieuw evenwicht'

Dit alles leidt tot een "hele stevige vereenvoudiging van de uitkeringsregimes". Maar de versimpeling kent wel ingrijpende gevolgen en gaat bijvoorbeeld ten koste van de gerichtheid van het stelsel. "De noodzaak om het stelsel eenvoudiger te maken en houdbaar voor de toekomst, vind ik echter zwaar wegen", schrijft Van Hijum. "Daarbij passen dergelijke stevige maatregelen."

Volgens het kabinet is het vooral belangrijk dat mensen worden aangemoedigd weer (meer) te gaan werken als ze dit kunnen. Van Hijum zegt te zoeken naar een "nieuw evenwicht" met enerzijds prikkels om te werken en anderzijds genoeg zekerheid en rust om de zoektocht naar werk mogelijk te maken.

Veel moet nog worden uitgewerkt en besloten, benadrukt de bewindsman. Bijna elke ingreep leidt tot hogere kosten, hoewel vereenvoudiging ook tot besparing kan leiden. Dit zal allemaal afhangen van de invulling. Het versimpelen van het huidige stelsel kost volgens OCTAS 1 tot 2 miljard euro per jaar, nog afgezien van de kosten voor de overgang.