Rutte na crisisberaad: we gaan het beter doen

Het kabinet gaat proberen verbeteringen aan te brengen op dossiers waar de kiezer zich zorgen over maakt, zei premier Mark Rutte (VVD) na afloop van een overleg tussen de top van het kabinet naar aanleiding van de verkiezingsuitslag. De vier coalitiepartijen verloren flink bij de Provinciale Statenverkiezingen, nieuwkomer de BoerBurgerBeweging (BBB) boekte een historische overwinning in alle provincies.

Het vormt de aanleiding voor het kabinet om naar grote lopende dossiers te kijken, zoals de Groningers die door de aardgaswinning zijn gedupeerd, de afhandeling van het toeslagenschandaal en natuurlijk de stikstofcrisis. Hierover wordt naar verwachting vrijdag een brief aan de Tweede Kamer gestuurd. Welke verbeteringen het kabinet wil doorvoeren, zei Rutte dinsdagavond niet. De "processen" die hij noemde zijn veelal ingewikkelde dossiers waar het kabinet al lange tijd mee in de maag zit.

"Uiteraard kan je nooit de perfecte analyse maken", erkende Rutte na het overleg op zijn ministerie van Algemene Zaken dat volgens hem in een "goeie sfeer" verliep. Toch denkt het kabinet een beeld te hebben over welk signaal de kiezer heeft afgegeven. Zo is een belangrijke vraag die het kabinet zichzelf nu stelt: "is de politiek er wel voor iedereen in Nederland?" Volgens Rutte is het antwoord daarop dat het onvoldoende is.

De populariteit van de BBB wordt ook als uiting van onbehagen gezien. Recente rapporten wijzen bovendien uit dat er sprake is van regionale ongelijkheid in Nederland. Waar op het platteland problemen zijn met verdwijnende buslijnen en lange aanrijtijden van ambulances. Maar ook in grote steden zijn problemen, bijvoorbeeld vanwege de dure huizen.

Het crisisberaad, dat door de kopstukken zelf overigens niet zo werd genoemd, duurde bijna vier uur. Rutte, de drie vicepremiers Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Carola Schouten (ChristenUnie) en hun 'secondanten' begonnen iets na 19.00 uur aan hun overleg. Drie van die secondanten staan bekend om hun financiële kennis. "Ze hebben altijd een saaie boekhouder nodig", zei CDA-staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit) voorafgaand aan het overleg over zijn eigen aanwezigheid.

Maar dat betekent niet dat het coalitieakkoord wordt opengebroken, zei Rutte, die als enige een toelichting gaf over het overleg. Daar ging het niet over; het was volgens hem een "fundamentelere" discussie, ook omdat het onbehagen in de samenleving al veel langer speelt. Het gesprek ging volgens Rutte evenmin over 2030 als jaar waarin de stikstofuitstoot moet zijn gehalveerd. Vooral het CDA heeft daar moeite mee. Wel lag het hele vraagstuk op tafel "hoe we de stikstof nou kunnen terugdringen".

Het kabinetsberaad was ook ter voorbereiding op het Kamerdebat over de verkiezingsuitslag op 4 april. De hele oppositie had daar om verzocht, omdat de partijen willen weten welke kant het kabinet op gaat met het beleid nu BBB een grote factor is geworden in de provincies én in de Eerste Kamer.