Nederland vergelijkt zichzelf graag met de egalitaire Scandinavische landen of vooruit Duitsland. Dat we veel meer op de VS en het Verenigd Koninkrijk lijken met hun neoliberale samenleving, realiseren we ons niet.
Maar de Amsterdamse socioloog Jonathan Mijs (38) ontdekte al in eerder onderzoek dat Nederland grote gelijkenissen vertoont met de VS op het gebied van ongelijkheid,
vertelt hij in het Parool. “Een ongelijke samenleving is niet fijn, maar een samenleving waarin de ongelijkheid niet wordt erkend is nog veel erger."
“Geld, huizen, beleggingen: de vermogensongelijkheid werkt door van generatie op generatie, waardoor ze steeds dieper geworteld raakt," aldus Mijs. "En daarnaast is er óók nog sprake van etnische ongelijkheid. Nog steeds worden mensen gediscrimineerd op de arbeidsmarkt en in het onderwijs, en dat blijkt zo systematisch te zijn dat het ingebakken is,” zegt Mijs, verbonden aan Erasmus Universiteit Rotterdam en Boston University.
“Toch denken we dat Nederland een egalitair, progressief land is waarin iedereen zich met hard werken en talent kan ontwikkelen. Dat beeld strookt echter niet met de werkelijkheid. Nederland kent dezelfde soort ongelijkheden als de VS, alleen zijn we ons er hier minder bewust van.”
BubbelHoe het komt dat we dit te positieve beeld van ons land hebben? “Omdat we de ander niet zien of minder tegenkomen doordat we steeds meer in onze eigen wereld leven. Naarmate de inkomensongelijkheid groeit, zie je dat buurten ook meer economisch gesegregeerd worden en dat arm en rijk verder van elkaar af komen te staan.”
“Dat zie je niet alleen terug in de fysieke buurt, dat blijkt ook in onze sociale netwerken, die bijna homogeen zijn, en zien we ook terug op de huwelijksmarkt: we zijn de afgelopen decennia steeds minder aan het daten met mensen met een ander opleidingsniveau."
Scholen verergeren de segregatie. “Buurten zijn vaak ongelijk en scholen, vooral basisscholen, trekken vaak de buurt naar binnen. De ene school trekt daardoor vooral hoogopgeleide ouders en de andere lageropgeleide. Die sterke scheiding heeft ook invloed op het onderwijs."
Geen meritocratie“Het schrijnende is dat je ook verhalen hoort van mensen die wél opgeklommen zijn op de maatschappelijke ladder. Enerzijds zou je die mensen, die ondanks alles wat hen tegenwerkt slagen, alleen maar kunnen bewonderen en prijzen, maar hun succes is niet generaliseerbaar. Daarmee voed je echter wel het beeld dat we in een meritocratie leven. Dat is niet juist; dit zijn juist uitzonderingen op de regel.”