Om in coronatermen te blijven, werd er het afgelopen jaar regelmatig gesproken van een eenzaamheidsvirus of -pandemie. De trend is al langer gaande: eenzaamheid wordt neergezet als de nieuwste psychische aandoening. Maar volgens journalist en schrijver Lynn Berger is dat niet terecht.
Aan Brainwash
vertelt ze: "Er wordt beweerd dat er sprake is van een epidemie van eenzaamheid. Maar als je gaat kijken hoeveel mensen er chronisch en ernstig eenzaam zijn, dan is dat constant in Nederland, zo
tussen de 4 en 8 procent. Dat wordt niet erger. Het idee van een groeiend probleem klopt dus al niet."
Geen ziekteZe benadrukt ook dat eenzaamheid geen ziekte is. Door van een eenzaamheidsvirus of -epidemie te spreken, 'maak je van iets heel normaals iets pathologisch', aldus Berger. "Er is weinig plek meer voor lijden in de wereld waarin we leven."
"In deze coronapandemie zijn sommige mensen wel eenzamer geworden, zeker als je alleen woont. Maar ik denk ook dat het scheelt dat het duidelijk een externe oorzaak heeft waar jij verder niets aan kunt doen. Dat iedereen in hetzelfde schuitje zit. Ik vermoed dat het schuldgevoel of de schaamte die je soms kan hebben als je je eenzaam voelt, in die zin achterwege zal blijven."
Echt eenzaamZe maakt een verschil tussen de grote groep mensen die zich weleens alleen voelt en de kleine groep echt eenzamen. "Deze mensen hebben vaker hart- en vaatziekten en diabetes, zij slapen slechter en bewegen minder, en hebben een grotere kans op vroegtijdig overlijden. Dus het is een goed idee om te proberen om iets aan deze vorm van eenzaamheid te doen."
Maar echte eenzaamheid los je niet op met een kopje koffie drinken bij de buurman. "Mensen die heftig eenzaam zijn, ervaren de wereld anders dan anderen. Zij kunnen sociale signalen minder goed lezen, zij zijn achterdochtiger en meer op zichzelf gericht, wat het moeilijk maakt om in te gaan op een uitnodiging tot contact."
ExtremismeVolgens Berger wordt eenzaamheid ten onrechte als schuldige aangewezen voor tal van problemen. "Luisteren, burn-outs, depressies, extremisme en terrrorisme: je kan het zo gek niet verzinnen of de oorzaak is eenzaamheid. Mijn theorie is dat het tot de vijand verklaren van eenzaamheid een manier is om maatschappijkritiek te leveren, om alles wat je niet aanstaat aan de moderniteit op eenzaamheid te gooien."