Hoe herken je cybercrime en wat zijn de meest voorkomende vormen van online oplichting?
Vroeger was het niet moeilijk om de frauduleuze mailtjes eruit te filteren van Nigeriaanse prinsen die je een fortuin beloofden als je maar een klein beetje geld overmaakte. Maar spelfouten en onzinverhalen hebben plaatsgemaakt voor heel betrouwbaar lijkende apps en mailtjes.
Cybercrime is een miljardenbusiness geworden en de oplichters gaan steeds gewiekster te werk, tegenwoordig ook in foutloos Nederlands inclusief opmaak en symbool van de desbetreffende instantie of website. Naar schatting krijgen ieder jaar 2,5 miljoen Nederlandse inwoners, oftewel 20 procent van de bevolking, te maken met computerfraude. Dit levert zo'n 2,4 miljard euro schade op, legt journalist Maria Genova uit
in HLN.“Vaak wordt de hoofddader echter niet gevonden. In Nederland werd een ondernemer opgelicht voor één miljoen euro. Zijn geld werd overgeschreven naar 140 verschillende bankrekeningen van ‘geldezels’. Vaak zijn dat argeloze jongeren die voor 100 euro hun bankkaart ter beschikking stellen aan criminelen. Desnoods verhaalt de rechter dan de schade op de ouders van die jongeren”, vertelt Genova.
Ze geeft een overzicht met uitleg van de vijf meest voorkomende vormen van online fraude:
Whatsapp“Vroeger werd computerfraude vaak vanuit het buitenland georganiseerd, maar tegenwoordig wordt dit soort oplichting steeds vaker gepleegd door landgenoten, onder meer omdat een Belgisch of Nederlands telefoonnummer cruciaal is voor de geloofwaardigheid. De laatste tijd zijn heel wat Belgen en Nederlanders die valse WhatsApp-berichten verstuurden tegen de lamp gelopen. Deze vorm van oplichting gaat vaak gepaard met identiteitsfraude: iemand geeft zich uit voor een kennis of familielid, en probeert zo geld af te troggelen.”
Online advertenties“Velen denken dat advertenties op Google of Facebook sowieso te vertrouwen zijn, maar dat is niet zo. Ook daar moet je op je hoede zijn. Criminelen spelen in op de actualiteit, om sneller beet te hebben. Tijdens de energiecrisis circuleerde bijvoorbeeld veel fake reclame voor goedkoop brandhout.”
Datingfraude“Dit is extra schrijnend omdat het niet alleen gaat over geld, maar ook over gevoelens”, zegt Maria. “Slachtoffers blijven achter met een lege portefeuille én een gebroken hart. Banken zullen dit vrijwel nooit vergoeden omdat gedupeerden willens en wetens betalen.”
Fake e-mails“Een van de oudste vormen van internetoplichting. De oom uit Ghana die een miljoenenerfenis nalaat, is haast een klassieker. Tegenwoordig gebeurt dit gesofisticeerder en worden realistisch ogende mails van postbedrijven rondgestuurd. Check altijd de afzender. Een bank of postbedrijf zal nooit een gmail- of hotmailadres gebruiken.”
Misbruik van wachtwoord“Veel mensen zijn slordig met wachtwoorden. Ze maken ze te eenvoudig en bovendien gebruiken ze hetzelfde wachtwoord voor al hun toepassingen. Eens een wachtwoord is bemachtigd, hebben criminelen overal toegang toe. Een simpele tip als je een wachtwoord wil hergebruiken: voeg er bij iedere app enkele letters aan toe. Bijvoorbeeld ‘2de’ bij
2dehands.be. Of tik een wachtwoord twee keer na elkaar.”