We weten allemaal dat de advertenties die we online te zien krijgen zijn aangepast aan onze persoonlijke interesses. Om alles wat het internet te bieden heeft gratis te kunnen consumeren, zijn we bereid een deel van onze privacy op te offeren. Tot zover niets nieuws. Wat weinig mensen echter weten is dat meer en meer bedrijven meekijken, terwijl je surft. De advertentiemarkt is nog ingewikkelder dan werd gedacht, concludeert Robbert van Eijk, die dinsdag aan de Universiteit Leiden op het onderwerp promoveert. "Op de achtergrond kijken allerlei bedrijven mee terwijl je surft, en dat zijn er veel meer dan een paar jaar geleden", aldus Van Eijk. "Een paar jaar geleden hadden we het nog over tientallen bedrijven die meekijken, nu zijn het er honderden." Door middel van worden advertenties geplaatst. Zodra je een website, app of video bekijkt, wordt zo op de achtergrond bepaald voor welke prijs de advertentieruimte wordt verkocht. Die prijs hangt af van de doelgroep waartoe je behoort en daarvoor zijn data nodig, zoals je locatie of de pagina's die je bezoekt. "Adverteerders willen weten: laat ik de advertentie aan de juiste persoon zien, en op het juiste moment?", zegt de promovendus. Uit onderzoek van Van Eijk blijkt dat er in de praktijk duizenden bedrijven bezig zijn met . "Al die partijtjes hebben weer contracten met elkaar en grotere platforms om data uit te wisselen", zegt Van Eijk. Zonder dat je het door hebt, komen zo jouw surfgegevens bij tal van bedrijven terecht. "Soms wordt informatie aan de achterkant uitgewisseld, zonder dat dat in je browser te zien is", zegt hij. Daar kleven allerlei haken en ogen aan. Zo heb je volgens de privacywet het recht om jouw dossier op te vragen bij een bedrijf dat die gegevens verwerkt, maar dat lukt niet als je niet weet welk bedrijf dat is. Daarnaast weten gebruikers ook niet precies wat er met hun data gebeurt en aan wie ze toestemming geven. Tenslotte is er nog het gevaar van manipulatie. Van Eijk: "Het is lastig in te schatten waarom je bepaalde advertenties te zien krijgt en of iemand je bijvoorbeeld probeert te manipuleren. Er zijn binnenkort Europese verkiezingen, we weten sinds het dat beïnvloeding met data geen theoretisch scenario is."