Zelfhulpboeken blijven onverminderd populair. Bekijk de lijstjes met meest verkochte boeken en de helft daarvan belooft je leven beter te maken. Ze geven allemaal gelijksoortige adviezen: positief denken, uit je comfortzone komen en je intuïtie volgen. Allemaal onzin, vindt een Deense hoogleraar psychologie die een ‘anti-zelfhulpboek’ schreef. ontkracht met behulp van hoogleraar Svend Brinkmann vier bekende zelfhulpmythes. Luister naar je innerlijke stem, je gevoel of je onderbuik, is een veel voorkomende tip van zelfhulpgoeroes. Onzin, het antwoord ligt niet in jezelf, vindt de hoogleraar. Onze onderbuik fluistert ons juist maar al te vaak de verkeerde dingen in. Bijvoorbeeld dat we gelukkig zullen worden van een nieuwe neus of partner. Wat wel helpt volgens onderzoek: zoek afleiding als je een probleem hebt. Ga wat leuks doen of vraag vrienden wat zij er van vinden. Zij weten vaak beter wie we zijn en wat goed bij ons past dan wijzelf. Herhaal elke dag een aantal keer zinnetjes als ‘Ik kan het!’, ‘Ik ben succesvol!’ of ‘Ik ben belangrijk!’ en je krijgt een positiever zelfbeeld. Ook dat heeft geen nut. Mensen met een laag zelfbeeld gaan zich hierdoor juist slechter voelen, omdat ze de zinnetjes simpelweg niet geloven, zo constateerde de Canadese hoogleraar psychologie Joanne Wood in 2009. Bovendien: er blijkt geen verband tussen een stevig zelfbeeld en bijvoorbeeld goede studieresultaten, relationeel succes of sterk leiderschap, concludeerden Amerikaanse psychologen in 2003 na een analyse van vele studies. Altijd positief denken, is het devies van zo ongeveer elke zelfhulpprofeet. Maar ook hier geldt eerder het omgekeerde: pessimistische mensen worden juist angstiger en minder effectief van dat opgelegde optimisme, concludeerde de Amerikaanse psycholoog Julie Norem uit diverse experimenten. Daarnaast zijn overdreven optimisten juist vatbaar voor depressie, stelden drie psychologen uit de VS en Duitsland vast. Hun verklaring: wie in positieve fantasieën opgaat, heeft minder aandacht voor mogelijke obstakels en raakt daardoor meer van slag als het tegenzit.
4. Uit je woede Je moet je woede niet opkroppen, maar juist lekker eruit gooien, schrijft het gemiddelde zelfhulpboek voor. Een heel slecht advies, aldus de Amerikaanse psycholoog Brad Bushman. Door met spullen te gooien of op kussens te slaan wakker je woede juist aan, stelde hij vast na een reeks experimenten. Wat wel helpt? Svend Brinkmann adviseert humor. Lach om een boek, een gekke video en vooral om jezelf. Want als iets ons kan helpen in dit leven, is dat het wel: zelfrelativering.