Meer dieren dan gedacht kunnen zich voortplanten zonder seks

Amerikaanse onderzoekers vermoeden dat er bij dieren vaker sprake is voortplanting zonder seksueel contact dan tot nu toe werd aangenomen. Ze kwamen tot die conclusie toen zij ontdekten dat zaagvissen in staat zijn nakomelingen te krijgen zonder dat er mannetjes aan te pas kwamen. Van de 190 onderzochte kleintandzaagvissen in een rivier in Florida waren er 7 die geboren waren bij moeders die niet waren bevrucht. Genetisch onderzoek wees uit dat ze gezond waren en in staat om zelf nakomelingen te krijgen. Voortplanting zonder seks, of wel parthenogenese, komt voor bij ongewervelde dieren en bij sommige gewervelde dieren, zoals haaien, vogels en reptielen. Ook in gevangenschap kan maagdelijke voortplanting voorkomen. Bij zoogdieren komt het niet voor. De schaal waarop parthenogenese voorkomt is nooit uitgebreid onderzocht. Volgens de onderzoekers heeft soortbehoud met deze vorm van voortplanting te maken: 'Wij veronderstellen dat parthenogenese mogelijk het vaakst wordt aangetroffen bij populaties met een kritisch lage dichtheid, zoals populaties die op het randje van uitsterven staan'. De kleintandzaagvis staat op de lijst van bedreigde diersoorten wegens overbevissing en aantasting van het leefgebied. Volgens andere wetenschappers kunnen er ook andere redenen dan de druk op het vinden van een partner voor zijn. Soms is dat opportunisme, zoals bij de bladluis die een plant heeft gevonden met een extra suikerrijke sapstroom en die daar zoveel mogelijk kleintjes op zet. Bij parthenogenese wordt de eicel aangezet tot deling. De kinderen die eruit voortkomen zijn altijd vrouwtjes die in staat zijn tot geslachtelijke voortplanting.