auto-immuunziekten komen 4 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Waar komt dat door?

dinsdag, 12 november 2024 om 00:19

Auto-immuunziekten komen veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ongeveer 80% van de mensen met een auto-immuunziekte is vrouw. Dit verschil wordt veroorzaakt door een combinatie van hormonale, genetische en omgevingsfactoren.

De rol van hormonen

Een belangrijke reden waarom vrouwen vaker getroffen worden door auto-immuunziekten, heeft te maken met hormonale verschillen tussen mannen en vrouwen. Vrouwelijke hormonen, zoals oestrogeen, spelen een rol in de regulatie van het immuunsysteem. Oestrogeen kan het immuunsysteem versterken, wat gunstig kan zijn voor de bestrijding van infecties. Echter, deze versterking kan ook leiden tot een overactief immuunsysteem, wat een factor kan zijn bij het ontstaan van auto-immuunziekten.

Genetische factoren: de X-chromosomen

Vrouwen hebben twee X-chromosomen, terwijl mannen slechts één X-chromosoom en één Y-chromosoom hebben. Dit verschil in genetische opmaak kan ook bijdragen aan de hogere prevalentie van auto-immuunziekten bij vrouwen. Het X-chromosoom bevat namelijk veel genen die betrokken zijn bij de regulatie van het immuunsysteem. Wanneer er een defect optreedt in een van deze genen, kunnen vrouwen gevoeliger zijn voor auto-immuunziekten omdat ze twee X-chromosomen hebben die mogelijk afwijkingen kunnen vertonen .Een specifiek voorbeeld is de molecuul Xist, die alleen voorkomt op het X-chromosoom en betrokken is bij het inactiveren van een van de X-chromosomen bij vrouwen. Wetenschappers vermoeden dat deze molecuul soms niet goed functioneert, wat kan leiden tot een verstoorde immuunrespons.

Omgevingsfactoren en levensstijl

Naast biologische factoren spelen omgevingsfactoren ook een rol in het ontstaan van auto-immuunziekten. Vrouwen worden bijvoorbeeld vaker blootgesteld aan bepaalde chemische stoffen of infecties die een immuunreactie kunnen uitlokken. Ook stress en hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap of menopauze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze ziekten.

De invloed van zwangerschap

Zwangerschap heeft een unieke invloed op het immuunsysteem van vrouwen. Tijdens de zwangerschap verandert het immuunsysteem om te voorkomen dat het lichaam de foetus afstoot. Deze veranderingen kunnen echter ook leiden tot een verhoogd risico op auto-immuunziekten na de bevalling, wanneer het immuunsysteem weer normaliseert, maar mogelijk overactief wordt.

Welke auto-immuunziekten komen vaker voor bij vrouwen?

1. Schildklieraandoeningen (Hashimoto en Graves)

Schildklieraandoeningen, zoals de ziekte van Hashimoto en de ziekte van Graves, komen veel vaker voor bij vrouwen. Bij Hashimoto valt het immuunsysteem de schildklier aan, wat leidt tot een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie). De ziekte van Graves zorgt juist voor een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie). Vrouwen hebben 4 tot 8 keer meer kans op deze aandoeningen dan mannen.

2. Systemische lupus erythematodes (SLE)

Lupus is een chronische auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem verschillende delen van het lichaam aanvalt, zoals de huid, gewrichten en organen. Lupus komt ongeveer 10 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, vooral tijdens de vruchtbare jaren.

3. Reumatoïde artritis (RA)

Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte die de gewrichten aantast en leidt tot pijn, zwelling en stijfheid. Vrouwen hebben ongeveer twee tot drie keer meer kans om deze ziekte te ontwikkelen dan mannen.

4. Multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose is een ziekte waarbij het immuunsysteem de beschermende laag rond de zenuwen in het centrale zenuwstelsel aanvalt. MS komt ongeveer twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen en wordt meestal gediagnosticeerd tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar.

5. Syndroom van Sjögren

Het syndroom van Sjögren tast de vochtproducerende klieren aan, wat leidt tot droge ogen en een droge mond. Deze ziekte komt veel vaker voor bij vrouwen, met verhoudingen die variëren van 9:1 tot zelfs 15:1 in vergelijking met mannen.

6. Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte die het spijsverteringskanaal aantast. Hoewel deze aandoening zowel mannen als vrouwen treft, komt het iets vaker voor bij vrouwen.

7. Psoriasis en psoriasis artritis

Psoriasis is een huidaandoening waarbij het immuunsysteem te snel nieuwe huidcellen aanmaakt, wat leidt tot schilferige en jeukende plekken op de huid. Psoriasis artritis kan ook de gewrichten aantasten. Hoewel psoriasis vaak voorkomt bij zowel mannen als vrouwen, hebben vrouwen meer kans op ernstige vormen van psoriasis artritis.