Dramatisch veel microplastics gevonden in vis en garnalen

Microplastics zijn overal, maar in schaal- en schelpdieren zitten ze wel heel veel. In 99 procent van de 182 onderzochte monsters uit winkels of vissersboten zaten microplastics. Vooral garnalen bleken veel plastic te bevatten.

Vezels uit kleding zijn de grootste boosdoener, goed voor meer dan 80 procent van de gevonden deeltjes. Volgens Elise Granek, microplastic-onderzoeker aan de Portland State University, is dit een direct gevolg van ons grootschalige gebruik van plastic. “Zolang we plastic als een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven blijven gebruiken, zullen we het ook in ons voedsel blijven terugvinden”, stelt ze.

Microplastics zijn al wereldwijd in watermonsters aangetroffen, maar ook in vlees en groenten. Deze verontreiniging is zorgwekkend, omdat microplastics tot 16.000 verschillende chemicaliën kunnen bevatten. Veel van deze stoffen, zoals PFAS, bisfenol en ftalaten, zijn in verband gebracht met kanker, hormoonverstoring, neurotoxiciteit en ontwikkelingsstoornissen. Microplastics kunnen de bloed-hersenbarrière en de placenta passeren, en uit onderzoek blijkt dat mensen met microplastics in hun hartweefsel een verhoogd risico lopen op een hartaanval of beroerte.

Beter zalm dan garnalen

De onderzoekers onderzochten vijf soorten beenvissen en roze garnalen en ontdekten dat microplastics via de kieuwen en mond in het eetbare vlees terechtkomen. Garnalen en haring vertoonden de hoogste concentraties, waarschijnlijk omdat ze zich voeden met plankton, dat zich vaak ophoopt in gebieden waar ook microplastics drijven. Jonge rivierprikken, die zich voeden op de rivierbodem, hadden ook hoge niveaus van microplastics, maar bij oudere prikken die naar zee trokken, namen de concentraties af.

Chinookzalm bevatte de minste microplastics, maar hierbij moet worden opgemerkt dat alleen de filets werden onderzocht, terwijl bij de kleinere vissen en garnalen het hele lichaam werd geanalyseerd. Normaal gesproken zouden grotere dieren hogere vervuilingsniveaus moeten vertonen door biomagnificatie, het proces waarbij schadelijke stoffen zich opstapelen in de voedselketen. In dit geval werd dat niet waargenomen, waarschijnlijk omdat de kleinere vissen zich voeden in gebieden waar microplastics geconcentreerd zijn.

Bewerkte vis die in de winkel werd gekocht, bevatte meer microplastics dan die direct van een vissersboot kwam, waarschijnlijk door extra verwerkingsstappen. 

Moeten we vis vermijden?

De onderzoekers raden niet aan om zeevruchten te vermijden, omdat microplastics ook veelvuldig in vlees en groenten worden aangetroffen. Veranderingen in eetpatroon zouden daarom weinig helpen. Wel ontdekten ze dat het afspoelen van vis en garnalen het aantal microplastics kan verminderen.

Op individueel niveau kunnen mensen helpen door minder synthetische stoffen te dragen, minder vaak te wassen en koud water te gebruiken. Wasmachines zijn een belangrijke bron van microplasticvervuiling. Ook filters die microplastics opvangen, kunnen een effectieve oplossing bieden.

Op beleidsniveau is een structurele aanpak noodzakelijk. Er wordt gepleit voor het verminderen van plasticgebruik en het verplicht stellen van filters op wasmachines. In Californië werd in 2023 een wetsvoorstel aangenomen om dergelijke filters te verplichten, maar dit werd uiteindelijk door de gouverneur verworpen na druk van de industrie. In Oregon is inmiddels een vergelijkbaar wetsvoorstel ingediend.

Granek benadrukt dat als we microplastics uit ons voedsel willen weren, we onze dagelijkse gewoonten en regelgeving drastisch moeten aanpassen.

Bron: The Guardian

Lees ook

Verontrustend: microplastics blokkeren bloedvaten in muizenhersenen

RIVM: microplastics vooral door slijtende banden en industrie

Er is een simpele manier om thuis de meeste microplastics uit je water te halen