Mensen zijn slimme dieren. Toch weten apen van ze te winnen bij een eenvoudig computerspelletje. Waar mensen zich vasthouden aan een inefficiënte spelstrategie vertonen apen een opvallende cognitieve lenigheid door te switchen naar een betere methode als die zich voordoet.
"We zijn een unieke soort en zijn op meerdere manieren compleet anders dan wat voor wezen dan ook op deze planeet. Maar soms zijn we ook erg dom," zegt onderzoeker Julia Watzek van Georgia State University. Voor de studie die onlangs in vakblad
Scientific Reports verscheen, liet ze samen met haar collega's resusapen en kapucijnapen de strijd aan gaan met studenten in een simpel spelletje.
VierkantenOp een scherm verschenen steeds vier vierkanten, één gestreept, één gevlekt en twee blanco. In een training leerden de spelers dat er een blauwe driehoek verscheen in plaats van een van de blanco vierkanten als ze eerst het gestreepte en daarna het gevlekte vierkant aanklikten. Klikten ze dan op de blauwe driehoek dan volgden er een beloning op het scherm, een applaus voor de mensen en een banaan voor de apen.
Out of the boxHalverwege het spel introduceerden de onderzoekers een snellere methode om het spel te winnen buiten de spelregels om. Plotseling verscheen de blauwe driehoek al direct aan het begin van het spel. Als de deelnemers erop klikten, ontvingen ze meteen de beloning. De helft van de keren was deze optie mogelijk. Zo'n 70 procent van de apen klikten al de eerste keer op de blauwe driehoek om zo sneller hun banaan te krijgen. Meer dan 20 procent gebruikten deze slimmere methode iedere keer als dat kon.
Ter vergelijking: slechts een op de 56 mensen ging voor de snelle winst de eerste keer dat de optie verscheen en geen enkele gebruikte de strategie iedere keer als het mogelijk was. In plaats daarvan hielden ze zich vast aan wat ze kenden: ze klikten eerst op het gestreepte en dan op het gevlekte vierkant.
Multi-tasken"Ik ben erg verrast dat een groot deel van de mensen vasthield aan de oude strategie," vertelt Watzek aan Live Science. De onderzoekers vermoeden dat jarenlang onderwijs er toe heeft geleid dat mensen meer geneigd zijn om bij de succesvolle strategie te blijven en niet af te wijken van wat ze geleerd hebben.
De apen deden er overigens wel langer over om de originele spelregels te leren en zouden daardoor mogelijk makkelijker van de spelregels af stappen. Ook is het zo dat juist omdat mensen het spelletje zo makkelijk speelden ze minder te winnen hadden bij de nieuwe strategie.
Wel opmerkelijk: als mensen de snellere optie kozen, maakten ze meer fouten als de normale strategie vereist was. "Waarschijnlijk omdat mensen zo slecht zijn in multi-tasken," aldus Watzek.