Waarom het maar niet lukt om het nut van mindfulness te bewijzen

Mindfulness, de meditatietechniek die zorgt dat je in 'het nu leeft' is nog steeds een grote hit. Cursussen, apps en zelfhulpboeken, iedereen die wil kan voortaan mindful door het leven. Maar of de methode ook echt werkt, is nog steeds niet aangetoond. Dat het níet werkt ook niet. Waarom is het effect van mindfulness zo lastig te bewijzen?

Heilzaam Pim Cuijpers, klinisch psycholoog aan de Vrije Universiteit, legt uit in Trouw: “We weten dat zo’n cursus een heilzaam effect heeft op mensen. Een klein effect, maar toch.” Wat we niet weten, vervolgt hij, is waar die verlichting bij depressie of angst dan precies in zit. “Dat kán de meditatie zijn, maar net zo goed de relatie die de patiënt ontwikkelt met zijn begeleider.” Steun van groepsgenoten kan een factor zijn, of de hoop die het proberen van een nieuwe methode wekt.

Controlegroep Het is erg moeilijk om op die placebo-factoren te controleren, zegt Cuijpers. Om dat uit te zoeken heb je een controlegroep nodig waarin alle factoren hetzelfde zijn, behalve het mindfulness-aspect. Dat is bijna niet te doen. Ook hebben deelnemers vaak toch door dat ze in de controlegroep zitten wat weer van invloed is op het onderzoeksresultaat.

Cognitieve gedragstherapie Een andere manier om het nut van mindfulness te onderzoeken is om de methode te vergelijken met andere therapieën. Zowel de controle- als de interventiegroep krijgt dan een behandeling die geloofwaardig is bij bijvoorbeeld angstklachten of een depressie. Hoewel dit nog niet vaak is gedaan, blijkt uit de beschikbare studies dat mindfulness bij depressie niet onderdoet voor de al langer geaccepteerde cognitieve gedragstherapie, zegt Cuijpers.

Placebo Dat onderschrijft Anne Speckens, hoogleraar psychiatrie en mindfulness-onderzoeker aan de Radboud Universiteit. “Toch weet je ook bij deze vergelijkende studies niet zeker of het effect van beide behandelingen niet vooral voortkomt uit hoop, verwachting of bijvoorbeeld de relatie en contactpunten met een behandelaar”, zegt ze. Die zaken dragen nu eenmaal voor een belangrijk deel bij aan de effectiviteit.

Net als bij mindfulness wordt ook van cognitie gedragstherapie gezegd dat het effect vooral placebo is. Maar dat geldt zelfs voor antidepressiva. Hardlopen zou bijvoorbeeld net zo goed werken tegen een depressie als medicijnen of therapie.

Bron(nen): Trouw