Waarom worden placebo's steeds effectiever?

''Dit is de wonderlijke kracht van de verbeelding,'' zei de bekende arts John Haygarth al in 1799 toen hij het placebo-effect aantoonde. Het fenomeen dat patiënten zich beter voelen, alleen maar omdat ze geloven dat een medicijn helpt, is de afgelopen 25 jaar alleen maar sterker geworden, blijkt uit onderzoek. Als nieuwe medicijnen op de markt komen, wordt altijd onderzocht of ze beter werken dan placebo's. Steeds vaker is dat niet het geval. Dat geldt nog meer voor Amerikaanse tests dan voor onderzoeken uit andere landen. Sommige populaire anti-depressiva en middelen tegen angststoornissen zouden als ze nu opnieuw werden getest niet door de keuring komen. Niemand weet waarom die placebo-reactie steeds sterker wordt, maar een fascinerende nieuwe studie in het vakblad Pain werpt licht op de zaak. De onderzoekers onder leiding van Dr. Jeffrey Mogil van de McGill University in Montreal bestudeerden 80 klinische trials. Ze concluderen dat de belangrijkste verklaring te maken heeft met reclame voor geneesmiddelen. Alleen in Amerika en Nieuw-Zeeland is directe consumentenreclame van medicijnen toegestaan. Het placebo-effect hangt sterk samen met de verwachtingen van een patiënt en wellicht hebben al die advertenties van viriele mannen van middelbare leeftijd die enthousiast een potje basketballen toch het gewenste effect op patiënten die de medicijnen nemen, zelfs als ze meedoen aan een test. Een andere verklaring van Mogil zelf is dat de tests in Amerika groter zijn en langer duren dan in veel andere landen. Farmaceuten hoopten dat een langere testfase beter in staat zou zijn om het echte effect van een middel aan te tonen, maar het tegenovergestelde lijkt waar. Op allerlei manieren wordt de patiënt tijdens zo'n uitgebreide testfase beïnvloed: een hip logo, vriendelijke medewerkers en intensiever contact tussen de onderzoekers en de patiënten dragen allemaal bij aan een positiever gevoel van de patiënt, die zo meer vertrouwen krijgt in het medicijn. Mogil stelt dat de verwachtingen van proefpersonen omlaag moeten. Hen moet eerlijker en herhaaldelijk worden verteld dat het middel dat ze krijgen maar in de helft tot een derde van de gevallen effect heeft en dat de kans groot is dat ze een placebo krijgen. De positieve stemming die nu vaak om medicijnen en de testfase heen hangt, kan zo worden verminderd.  

Bron(nen): BBC