Welke coronamaatregelen zijn het meest effectief?

Nu we langzaam gaan denken aan de versoepeling van de coronamaatregelen is het de vraag welke regels het meest effectief zijn. Die kunnen we dan handhaven, terwijl we andere voorschriften afbouwen. De Volkskrant zette de belangrijkste wetenschappelijke inzichten op een rij.

Handen wassenEen van de eenvoudigste maatregelen blijkt ook het meest effectief. Het bewijs dat handen wassen ziekteoverdracht tegengaat is overweldigend schrijft de krant. "En niet een beetje", zegt hoogleraar infectieziektebestrijding Andreas Voss (Radboudumc). "Dit is een van de beste en meest noodzakelijke dingen die je kunt doen." Zo is er een studie gedaan onder Zuid-Koreaanse soldaten op veldoefening. Het ene bataljon waste de handen, het andere niet. De soldaten die hun handen wasten werden half zo vaak verkouden. Ook uit Duitse experimenten blijkt dat het coronavirus gemakkelijk uit elkaar valt wanneer het in aanraking komt met handreiniger.

Anderhalve meterHet afstand houden is onder meer gebaseerd op hoe ver hoest- en niesdruppels kwamen bij tbc-patiënten in 1934. De WHO rekent 1 meter, de Amerikaanse CDC gaat voor 6 (ongeveer 1,80 meter) en het Europese ECDC noemt anderhalve meter de ideale afstand. Voss nuanceert: "Niet ieder contact leidt direct tot een infectie. Je moet ook de frequentie, duur en de omstandigheid van een contact meenemen." Mogelijk is anderhalve meter zelfs overbodig als je niest en hoest in je elleboog en bij het allereerste kuchje direct thuisblijft. Aangenomen wordt dat van dichtbij naar iemand hoesten of niezen voor verreweg de meeste besmettingen zorgt.

ThuiswerkenAmerikanen die tijdens de griepuitbraak van 2009 een week thuiswerkten werden een kwart minder vaak ziek dan de kantoortijgers. Volgens een modelstudie zou het sluiten van een derde van de kantoren leiden tot driekwart minder besmettingen. Maar: de kans dat je gezinsleden besmet wordt wel weer een stuk groter. Een overzichtsstudie concludeert dan ook dat thuiswerken 'gematigd effectief' is.

Scholen sluitenTijdens de SARS-epidemie in 2003 hielp het sluiten van scholen in Azië nauwelijks. Volgens een Britse analyse voorkomt de schoolsluiting hoogstens 4 procent van de coronasterfte. Maar je moet wel voorkomen dat er veel ouders en grootouders bij elkaar komen bij de scholen.

MondkapjesDe Volkskrant blijft erbij dat op basis van wetenschappelijke inzichten het effect van mondkapjes klein is doch niet nul. Het risico is groot dat mensen met mondkapje denken dat ze hun handen niet meer hoeven te wassen of toch verkouden naar buiten gaan, terwijl dat veel belangrijker maatregelen zijn.

ReizenReizen over grote afstand is een probleem. Het leidt niet alleen tot nieuwe gevallen, maar vergroot ook de kans op een hoge ziektepiek, concluderen onderzoekers uit Delft en Utrecht, die de invloed van reizen op de coronaverspreiding onderzochten. De titel van hun studie: "Blijf dicht bij huis of wordt getest".

Grote evenementenHet lijkt een no-brainer: na de grote uitbraken door carnaval en wintersport is het laatste wat je wil dat er veel mensen bij elkaar komen. Toch is er niet eens zoveel bewijs dat de zogenoemde superspread-events echt zo gevaarlijk zijn. Amerikaanse onderzoekers concludeerden een paar jaar geleden dat er maar acht ziekteuitbraken waren bij honderden conferenties, festivals, kerkdiensten en sportevenementen die ze bestudeerden. Londense wetenschappers stellen na analyse in elf Europese landen dat het schrappen van evenementen tot hoogstens 10 procent minder besmettelijkheid heeft geleid. Maar: evenementen trekken veel mensen van ver weg, die het virus kunnen meenemen.

En ook: er is nog lang niet genoeg bekend over het coronavirus om heel harde uitspraken te doen over wat werkt en wat niet, maar dit is wat de wetenschap nu weet.

Bron(nen): De Volkskrant