De gelukkigste landen ter wereld hebben ook een duistere kant

Wetenschap
zaterdag, 25 januari 2025 om 16:03
anp 518215703

Op menig ranglijstje over geluk staan Nederlanders in de hoogste regionen, net achter de Scandinavische landen. Zo wordt Denemarken al enige jaren beschouwd als het gelukkigste land ter wereld. Maar is het daar eigenlijk wel zo fijn?

Het vermeende geluk van de Denen heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat Deense termen zoals 'hygge' - een soort knusheid - wereldwijd in zwang raakten. Konden wij maar meer gezelligheid in ons leven brengen, dan zouden we misschien net zo gelukkig zijn als de Denen, is het idee. Maar is het verschil wel zo groot? En wat gebeurt er als je moeite hebt om geluk te vinden of te behouden in een zee van (zogenaamd) gelukkige mensen?

In een nieuw onderzoek ontdekten wetenschappers dat in landen die het hoogst scoren op nationaal geluk, mensen ook vaker een slecht welzijn ervaren als gevolg van de maatschappelijke druk om gelukkig te zijn. Leven in gelukkige landen kan dus goed zijn voor velen. Maar voor sommigen kan het uiteindelijk voelen als te veel om na te leven, en het tegenovergestelde effect hebben.

Sociale druk

Er is jarenlang onderzoek gedaan naar de sociale druk die mensen voelen om positieve emoties te ervaren en negatieve te vermijden. Deze druk wordt ook aan ons opgelegd via sociale media, zelfhulpboeken en reclame. Uiteindelijk ontwikkelen mensen een gevoel van welke soort emoties gewaardeerd worden (of niet gewaardeerd worden) door de mensen om hen heen.

Ironisch genoeg heeft eerder onderzoek aangetoond dat hoe meer mensen de druk ervaren om zich gelukkig te voelen, hoe meer ze de neiging hebben om depressief te worden.

Voor het meest recente onderzoek zijn meer dan 7400 mensen uit 40 landen ondervraagd over hun emotionele welzijn, tevredenheid met het leven en stemmingsklachten. Dit is vervolgens afgewogen tegen hun perceptie van de sociale druk om zich goed te voelen. Wat bleek: als mensen aangeven druk te voelen om geluk te ervaren en verdriet te vermijden, voelen ze zich juist slechter.

Dat wil zeggen, ze ervaren minder tevredenheid met hun leven, meer negatieve emoties, minder positieve emoties en hogere niveaus van depressie, angst en stress.

Er is ook gekeken of er verschillen waren tussen landen, en interessant: het verband was sterker in landen die hoger scoorden op de World Happiness Index. Dat wil zeggen, in landen zoals Denemarken was de sociale druk die sommige mensen voelden om gelukkig te zijn vooral een voorspeller voor een slechte geestelijke gezondheid.

Meer zichtbaar

Dat wil niet zeggen dat mensen gemiddeld niet gelukkiger zijn in die landen - blijkbaar zijn ze dat wel - maar dat voor mensen die al veel druk voelen om blij te zijn, het leven in gelukkigere landen kan leiden tot een lager welzijn.

Hoe dat kan? Tekenen van het geluk van anderen zijn op allerlei manieren zichtbaar. Zo hebben ogenschijnlijk gelukkige mensen meer sociale contacten en doen meer leuke activiteiten. Deze signalen zijn meestal sterker in gelukkige landen, wat de effecten van sociale verwachtingen versterkt.

In deze landen kan gelukkig zijn gemakkelijk gezien worden als de verwachte norm. Dit vergroot de sociale druk die mensen voelen om zich aan deze norm te houden en verergert de gevolgen voor degenen die er niet in slagen om deze norm te bereiken.

Bron: Science Alert