Zo verandert je lichaam na negen maanden in de ruimte

Stel je voor: je draagt een T-shirt en het voelt als schuurpapier op je huid. Dit bijzondere verschijnsel is slechts één van de vele verrassende effecten die astronauten ervaren als ze terugkeren van een lang verblijf in de ruimte. Nu twee Amerikaanse ruimtevaarders na een onverwacht lange missie van negen maanden eindelijk naar huis komen, wordt weer eens duidelijk hoe ingrijpend zo'n ruimteverblijf eigenlijk is.

Je zou denken dat gewichtloosheid een heerlijk gevoel geeft, maar het tegendeel blijkt waar. Zonder zwaartekracht raakt je lichaam volledig van slag. Je botten worden brozer, je spieren verzwakken en je hart hoeft veel minder hard te werken omdat het geen bloed tegen de zwaartekracht in hoeft te pompen.

Het meest opvallende effect speelt zich af in het hoofd. Doordat vloeistoffen zich daar ophopen, zwellen de oogballen op en gaat het zicht achteruit. Veel astronauten die met perfecte ogen vertrokken, komen terug met een bril. Ook krijgen ze last van een soort 'waterhoofd': de hersenen raken als het ware doorweekt omdat het vocht niet goed weg kan stromen.

Intensief revalidatieprogramma

Maar het gevaarlijkste is wellicht wel de straling. In de ruimte word je continu blootgesteld aan kosmische straling van de zon en zelfs van explosieve gebeurtenissen buiten ons zonnestelsel, zoals supernova's. Op aarde beschermt de atmosfeer ons hiertegen, maar in de ruimte ben je veel kwetsbaarder.

Als astronauten dan eindelijk weer voet op aarde zetten, wacht hen een intensief revalidatieprogramma. Het lopen moet opnieuw geleerd worden en zelfs de huid moet wennen aan het dragen van kleding. Hun huid is namelijk zeer zacht geworden omdat kleding niet aan je lichaam hangt zoals op aarde.

Psychologisch zwaar

Naast alle lichamelijke veranderingen is er ook nog het psychologische aspect. Veel astronauten ervaren na terugkomst het zogeheten 'overview effect': door maandenlang onze planeet vanuit de ruimte te zien, komen ze terug met een diep besef van hoe kwetsbaar de aarde eigenlijk is. De overgang van dit verheven perspectief naar het alledaagse leven valt veel ruimtevaarders zwaar.

Het onverwacht lange verblijf van deze twee astronauten levert desalniettemin waardevolle nieuwe inzichten op. Niet alleen voor toekomstige ruimtemissies naar Mars, maar ook voor patiënten op aarde die lang bedlegerig zijn. Want de effecten van gewichtloosheid lijken verrassend veel op wat er gebeurt als je heel lang in bed moet liggen.

Bron: The Guardian