Neurowetenschappers stellen de meest gangbare opvattingen over crimineel gedrag ter discussie. Kunnen we mensen wel verantwoordelijk houden voor hun gedrag? Of ligt al bij onze geboorte vast hoe de rest van ons leven er gaat uitzien? Zijn er mensen die op grond van hun genetische aanleg en specifieke hersenafwijkingen zich extreem agressief gedragen? En dat dus niet kunnen helpen?
Neurowetenschappers gaan een belangrijker rol spelen in het rechtssysteem. Ze buigen zich over vragen als: Kun je een recidive voorspellen? Kun je vooraf bepalen voor wie behandeling zinvol is? En welke foutenmarge van die voorspellingen is nog aanvaardbaar? Zijn sommige misdaden gewoon te verschrikkelijk om invrijheidstelling te overwegen? Maar is ons oordeel daarover (en dat van de rechter) dan niet genetisch en evolutionair bepaald?
Michael S. Gazzaniga, hoogleraar neuropsychologie aan de Universiteit van Californië, geeft in zijn boek Who's in Charge? Free Will and the Science of the Brain flink tegengas. In plaats van de vrije wil terug te brengen tot neuropsychologische processen, stelt hij dat de neurowetenschappen de vrije wil als een wetenschappelijk feit moeten erkennen. Fascinerende voorbeelden uit de chaostheorie, natuurkunde, filosofie en de neurowetenschappen illustreren wat Gazzaniga bedoelt: mobiliteitspatronen kun je ook niet verklaren door het bestuderen van auto-onderdelen.
