Het besluit van Vincent van Gogh om zijn oor af te snijden is de beroemdste daad van automutilatie in de hele kunstgeschiedenis, maar het blijft na meer dan een eeuw nog steeds gissen naar zijn motief. De populaire theorie dat Van Gogh na een heftige ruzie met collega Paul Gauguin en in een vlaag van waanzin tot zijn daad kwam, wordt betwist door een nieuwe studie naar zijn tijd in de Provence. Niet Gauguin, maar Van Goghs broer Theo zou de boosdoener zijn geweest. Zijn meest loyale vertrouweling en geldschieter had hem verteld dat hij ging
trouwen na een stormachtige romance. Het was bekend dat Van Gogh het huwelijk verschrikkelijk vond, maar tot nu toe werd gedacht dat hij het nieuws pas hoorde nadat hij zijn oor had afgesneden. Schrijver Martin Bailey heeft nu bewijs gevonden dat aantoont dat Van Gogh hoogstwaarschijnlijk al van het aanstaande huwelijk hoorde in een brief van Theo die op zondag 23 december 1888 werd bezorgd. Later die nacht hadden Gauguin en Van Gogh inderdaad ruzie. De aanleiding voor Van Goghs wanhoopsdaad was echter het nieuws van zijn broer, aldus Bailey. Theo's brief bevatte 100 francs, maar ook het nieuws dat hij een oude vriendin, Jo Bonger, weer had ontmoet, die hem eerder had afgewezen. Deze keer wilde ze binnen een week met hem trouwen. En zo zou de straatarme Van Gogh zijn grootste geldschieter en trouwste metgezel kwijtraken.