Gratis geld voor iedereen: worden mensen daar lui van?

In meerdere landen broeden overheden op mogelijkheden om het ingewikkelde stelsel van uitkeringen en toeslagen te vervangen door een vorm van basisinkomen. Grootste angst is dat mensen dan geen zin meer hebben om te werken. Nieuw onderzoek toont aan dat het tegendeel waar is. Het basisinkomen is een uitkering voor iedereen zonder dat daar een sollicitatieplicht tegenover staat. Alle inwoners van een land ontvangen maandelijks een bedrag ter hoogte van bijvoorbeeld de huidige bijstand. Voorstanders zien het als een manier om mensen te stimuleren tot meer innovatie en educatie, om meer mantelzorgers te vinden en om het toekomstige tekort aan banen op te vangen. Tegenstanders zeggen: het is onbetaalbaar, het maakt mensen lui en dan loopt de economie in de soep. De voorstanders hebben de wetenschap achter hen staan, de tegenstanders het gezond verstand. Na eerdere geslaagde experimenten onder meer in , en hebben onderzoekers in Iran wederom aangetoond dat een basisinkomen er niet toe leidt dat mensen minder gaan werken. Iran heeft in 2011 een aantal subsidies op brandstoffen en brood vervangen voor een vast bedrag dat gelijk staat aan 29 procent van het modale inkomen van een huishouden. Dat zou in Nederland neerkomen op een jaarlijks extraatje van zo’n 10.730 euro. De Iraanse onderzoekers hebben bestudeerd wat de invloed van dit basisinkomen is geweest op de arbeidsmarkt. Er bleek geen negatief effect. Economen Djavad Salehi-Isfahani en Mohammad H. Mostafavi-Dehzooei schrijven: "Uit onze blijkt dat er geen uitstroom is geweest op de arbeidsmarkt. Er werd niet minder uur gewerkt en er werd niet minder hard gezocht naar een baan. Ook is het niet zo dat de armste 40 procent minder is gaan werken." Alleen twintigers werkten iets minder, maar dat verklaren de onderzoekers doordat jongeren het extra geld gebruikten voor een opleiding, waar ze eerder geen geld voor hadden. Opvallend genoeg waren er ook veel mensen die harder gingen werken. Schoonmakers, leraren, pakketbezorgers en andere dienstverleners maakten juist meer uren. Mogelijk komt dit doordat ze door het extra inkomen kans zagen om hun eigen onderneming uit te breiden. Deze studie is wederom een bewijs dat het basisinkomen mensen eerder motiveert om verder te komen dan dat het er toe leidt dat ze op de bank blijven hangen. Misschien tijd voor een grootschalig experiment op eigen bodem?

Bron(nen): Business Insider