"Nederland ontsnapte op het nippertje aan een financiële ramp"

De crisis van 2008 had heel anders af kunnen lopen als ING niet was gered. Nederland is toen op het nippertje ontsnapt aan een financiële ramp, concludeert oud-journalist bij het NRC Roel Janssen in zijn boek 'De afrekening'. In een uitgebreid interview met het AD vertelt hij over de chaos en paniek in die tijd.

Zwartste scenarioNout Wellink, baas van De Nederlandsche Bank, had destijds geen idee hoe slecht ING er voor stond. Janssen: "Ik moet wel opmerken dat er een crisis uitbrak die zelfs in de meest pessimistische scenario’s niet was voorzien. Het overviel iedereen. Er was ook helemaal geen crisisplan. Dat hebben ze uiteindelijk van het ministerie van Landbouw geleend. Die hadden immers ‘ervaring met crises’ zoals de varkenspest en mond- en klauwzeer. En vergeet niet, terwijl Wellink en minister van Financiën Wouter Bos in Brussel zaten te onderhandelen over de redding van ABN Amro, stond ING ineens op de stoep bij DNB in Amsterdam om te melden dat ze in grote financiële problemen zaten. Er gebeurde heel veel tegelijk, allemaal problemen waar ze geen ervaring mee hadden.’’

TitanicEr ging in eerste instantie 10 miljard euro naar ING, maar dat was bij lange na niet genoeg. "ING was als de Titanic die op een ijsberg voer. De Alt A hypotheken waren het lek waardoor de boot dreigde te zinken. Pas toen dat lek werd gedicht was ING gered. Maar het duurde een paar weken voordat Bos de draai maakte en de hypotheekportefeuille overnam van ING. Weken waarin het bijna einde verhaal was voor ING. De redding leidde tot grote spanningen tussen Financiën en DNB, met regelrechte scheldpartijen aan toe. Het was op een gegeven moment zo erg dat Financiën weigerde om nog bij DNB te vergaderen.’’

Het scheelde niet veel of ING was omgevallen. "Als de redding een paar weken was uitgesteld, zou ING failliet gaan. En dan praten we wel over een van de grootste banken ter wereld. Er lag inmiddels al een wet klaar om ING te nationaliseren. Koningin Beatrix hoefde die alleen nog maar te ondertekenen.’’

Stoom uit de orenOmdat er sprake was van staatssteun moest Brussel goedkeuring geven. Dat ging niet vanzelf. Janssen: "Ik sprak die ambtenaren die er bij betrokken waren onlangs voor dit boek en de stoom kwam ze nog uit de oren toen de naam ING viel. Vergeet niet dat we hier over de grootste steunoperatie spreken voor een Europese bank. Maar de bankiers van ING zeiden ‘waar bemoei je je mee’ bij kritische vragen van de ambtenaren. Die slechte lobby heeft ING veel geld gekost, want de ambtenaren hebben de boetes en de rente die ING moest betalen op de aflossing flink verhoogd. En het heeft er voor gezorgd dat het bedrijf gehalveerd is. Dat was ook een voorwaarde die Brussel stelde voor goedkeuring.’’

Meer buffersJanssen heeft gemerkt dat er sindsdien veel is veranderd. "Er zijn na de crisis wel flinke maatregelen genomen. De banken zijn een stuk kleiner geworden en hebben meer buffers. En het toezicht op de grote banken ligt nu bij de Europese Centrale Bank in Frankfurt. De ons kent ons cultuur bij het toezicht is verdwenen. Dat is goed.’’

Bron(nen): AD