SCP: kansen door robots en online-economie, maar ook risico's

De platformisering van de arbeidsmarkt van werk, waarbij mensen vaker zelfstandig werken en via een onlineplatform aan opdrachten worden gekoppeld, kan leiden tot meer flexibiliteit voor werknemers. Dat kan onzekerheid in de hand werken, maar ook kansen bieden, schrijft het Sociaal-Cultureel Planbureau (SCP). Zo zullen sommige groepen meer werk krijgen. Volgens het SCP worden stress veroorzakende activiteiten zoals het zoeken naar werk door de computer gedaan.

Ook robotisering zal voor sommige mensen hun werksituatie verbeteren. Zwaar werk of vervelend werk kan veel vaker door robots worden gedaan. Dat zal wel betekenen dat sommige banen zullen verdwijnen, maar andere werknemers krijgen juist meer tijd om de zaken te doen die hun werk leuk maken. Ook komen er nieuwe banen omdat robots ook ontworpen, gebouwd en onderhouden moeten worden.

De grotere flexibiliteit en zaken als thuiswerken kan ook zorgen voor een ander punt wat voor werknemers zwaar weegt bij het bepalen van de kwaliteit van arbeid. Ze kunnen daardoor makkelijker zorgtaken combineren met werk en hun eigen werktijden bepalen. Ook wordt het daardoor makkelijker om werk om cursussen en studies heen te plannen, wat past binnen de ambitie om een leven lang te blijven leren. Dat laatste is volgens het SCP ook nodig omdat door de toenemende vergrijzing mensen langer moeten blijven werken.

Tegelijkertijd bestaan er ook risico's met name voor lageropgeleiden en kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt. De kans is groot dat zij meer en meer moeten concurreren met robots en mensen in lagelonenlanden en dat er een verdere tweedeling in de maatschappij ontstaat. Ook digitale vaardigheden kunnen zo'n scheidslijn vormen waarlangs een splitsing kan ontstaan.

Die verschillen zullen niet van de ene op de andere dag ontstaan, maar dat zal geleidelijker gaan. Om de negatieve gevolgen tegen te gaan zal een brede visie nodig zijn, meent het SCP. Als daarbij wordt ingezet op zeggenschap en duurzame arbeidsrelaties, waarbij medewerkers daadwerkelijk iets te zeggen hebben in het bedrijf.